نبود نظارت و بالا بودن هزینههای اقامتی مهمترین دلیل استفاده گردشگران از چادر
مسافران نوروزی چه خواستههایی دارند؟/ دکتر حمید ضرغام*
همگام با شروع فصل بهار ایرانگردی از تحرک و شتاب خاصی برخوردار می‌شود و بیشتر مردم سعی میکنند که از تعطیلات نوروزی استفاده بهینه را برده و برنامه سفری را تنظیم کنند. استان مازندران به دلیل آب و هوای دلپذیر بهاری و دارا بودن مواهب زیبای طبیعتی همچون کوه، جنگل و دریا هر ساله میزبان میلیون‌ها مسافر نوروزی است و از نظر جذب گردشگر در این ایام جزو چند استان برتر کشور به حساب میآید. در این میان، شهروندان تهرانی غالب گردشگران ورودی به این استان را تشکیل میدهند. بنابراین لازم است بیشتر با در نظر داشتن ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن‌ها به ساماندهی محصولات و خدمات گردشگری استان پرداخته شود. آموزش منابع انسانی شاغل در بنگاهها و فعالیت‌های گردشگری استان از جمله محورهایی است که میتواند بیشتر برنامههای آن با توجه به رفتار این دسته از گردشگران تدوین شود. تفریح و گشت و گذار انگیزه اصلی بیشتر گردشگران استان مازندران است. انتخاب تفریحات و سرگرمی گردشگران، رابطه مستقیمی با اقلیم و شرایط آب و هوایی مقصد دارد. از آنجا که شرایط آب و هوایی استان مازندران در اوایل بهار تفاوت‌های محسوسی با تابستانها دارد، لازم است که انواع فعالیت‌های تفریحی و مکان‌های مورد علاقه گردشگران در این ایام شناسایی شود تا در سالهای آتی تمرکز امکانات و تسهیلات تفریحی و فضاهایی که برای گردشگران نوروزی از مطلوبیت بالایی برخوردار است، بیشتر شود. طبق بررسیهای بهعمل آمده، عمده فعالیت‌های تفریحی گردشگران نوروزی پیادهروی در ساحل و گردش در جنگل است. اولویت مسئولان و مدیران استان برای رسیدگی به فعالیت‌های تفریحی و توزیع آن‌ها، باید در مناطق ساحلی صورت گیرد و در کنار آن نباید از برقراری امکانات و تسهیلات تفریحی مناسب در مناطق جنگلی و پارکها غافل شد. همچنین یکی از اهداف اصلی توسعه گردشگری در مناطق مختلف، منافع اقتصادی است که این صنعت برای جامعه میزبان به همراه دارد. تعطیلات نوروزی، اوج تقاضا برای سفر به استان مازندران است که به اصلاح high season مسافرتها به استان بهشمار میآید. هر گردشگر با 5/4 شب اقامت تنها 540 هزار ریال هزینه کرده است یعنی شبی 120 هزار ریال که رقم پایینی برای انجام فعالیت‌های اصلی گردشگری از جمله اقامت و خرید است. در جستوجوی یافتن علت این موضوع پس از تجزیه و تحلیل مشخص شده است که در حدود 60 درصد گردشگران یا دارای ویلای شخصی بودهاند، یا در خانه اقوام و آشنایان سکنی گزیدند یا شب را در چادرهایشان سپری کردهاند. بالا بودن نسبی هزینههای اقامتی در ایران یکی از دلایل گریز گردشگران داخلی بهسوی جایگزینهای ارزانتری چون اقامت در خانه اقوام و آشنایان و یا استفاده از چادر است. از آن طرف هم 40 درصد باقیمانده گردشگران که از اماکن اقامتی استان استفاده کردهاند، بهطور متوسط بیش از 8/3 شب در اماکن اقامتی استان اقامت نداشتهاند که این مورد نیز دلیلی بر پایین بودن خرجکردهای گردشگران در این بخش است. موضوع دیگر آنکه مسافران بهعلت عدم نظارت بر قیمت و تبعیض قیمتی آشکار بین مسافران و مردم محلی، مواد غذایی و حتی در برخی از موارد مواد خام اولیه را نیز از محل سکونت با خود میآوردند و تمایلی برای خرید در استان نداشتهاند. از این رو مشخص شده که در این زمینه نیز فعالان گردشگری استان نتوانستهاند عملکرد چندان مطلوبی داشته باشند و این مورد نیز از جمله دلایل پایین بودن هزینههای هر گردشگر در استان مازندران است. مسافران استان مازندران عموما اصلیترین مشکلات و کمبودهای سفر را بالا بودن قیمتها در ایام نوروز، کیفیت نامناسب جادهها، وجود زبالهها و عدم نظارت، کمبود سرویسهای بهداشتی، ترافیک و شلوغی ماشینها و ضعف در آنتندهی موبایلها عنوان میکنند. مشکلات گردشگران هنگام سفر به مازندران از یکطرف نشاندهنده ریشه داشتن و گسترده بودن این مشکلات در این ایام و از طرف دیگر عدم رسیدگی یا رسیدگی ناقص مدیران مربوطه را نشان میدهد. گرچه رفع کامل این مشکلات به برنامهریزی دقیق بلندمدت نیاز دارد، با این حال در بیشتر موارد میتوان با انجام اقدامات کوتاهمدت به بهبود شرایط امیدوار بود؛ چنانکه با حضور مؤثر سازمان هلال احمر در مبادی ورودی استان حضور موفق نیروی انتظامی در کنترل جادهها و برقراری امنیت از سوی مردم قابل ستایش است
* عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
سفر ارزان براي نخستين بار در كشور
سفريار تدبيري براي گذراندن تعطيلات نوروز/ دکتر حمید ضرغام
در شرايطي كه بسياري از تورهاي داخلي با فرارسيدن نوروز گران مي‌شوند، اجراي طرح ارزان‌سازي سفر با عنوان «سفريار» از 25 اسفندماه 1388 تا 25 فروردين‌ماه سال 1389، توسط كانون اتومبيل‌راني و جهان‌گردي در نوروز (به مقصد مشهد)، شايد راه چاره‌اي باشد براي افرادي كه مي‌خواهند روزهايي از تعطيلات نوروزي را با هزينه‌اي مناسب‌تر سفر بروند. در حالي كه وجود يك مقصد گردشگري محدود و ظرفيت اندك در شهري كه متقاضيان زيادي براي سفر دارد، قطعا انتخاب را در ميان مردم دشوار مي‌كند. براي تشريح جزييات بيشتر اين طرح با علي‌اصغر پرهيزكار ـ مديرعامل و نايب‌رييس هيئت مديره كانون اتومبيل‌راني و جهان‌گردي ايران ـ به گفت‌وگو پرداختيم تا باب آشنايي با طرحي كه به‌نظر مي‌رسد، به‌نحوي دنباله‌روي طرح‌هاي ارزان‌سازي سفر سازمان ميراث فرهنگي و گرددشگري باشد، باز شود. البته مسئولان اين سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري معتقدند كه اين طرح ارتباطي با طرح سفرهاي ارزان سازمان متبوع آن‌ها ندارد؛ ولي نظارت اين طرح را برعهده داشته و سياست‌گذاري اين طرح را انجام داده‌اند؛ اما طرح توسط كانون اجرا مي‌شود
درباره ضرورت اجراي اين طرح در مقصدي پرمتقاضي، مانند مشهد كه اتفاقا تمام سازمان‌ها و نهادهاي دولتي و بخش‌هاي خصوصي سعي مي‌كنند، حتما در نوروز به اين مقصد توري برگزار كنند، توضيح دهيد؟
اين طرح براي نخستين‌بار و با هدف فراهم ساختن شرايط سفر ارزان اجرا مي‌شود. اين مشهد مقدس يكي از مقاصد پرسفر كشور در ايام نوروز است و برخي آژانس‌ها معمولا هواپيما را براي زمان شلوغي سفر چارتر مي‌كنند و تور را با قيمت بالا مي‌فروشند؛ اما ما مي‌خواهيم، زير قيمت پيك خدمات بفروشيم، چون دنبال ارائه خدمات ارزان هستيم و حتي يك درصد سود هم براي خود نمي‌خواهيم.
البته اين طرح براي نوروز در مشهد انجام مي‌شود؛ اما قرار است، طرح «سفريار» در تابستان آينده به مقصد مشهد و ديگر شهرهاي گردشگري كشور نيز انجام شود.
با توجه به تعداد متقاضيان مشهد مقدس، چه ظرفيتي در آغاز طرح براي نوروز در اختيار گرفته‌ايد؟
براي ارزان‌سازي سفر در نوروز، مذاكره‌هايي با برخي بخش‌هاي خدماتي مشهد انجام شده و تا كنون 13 هتل قرارداد قطعي با ما بسته‌اند و پيش‌پرداخت خود را دريافت كرده‌اند. اين هتل‌ها، 2 تا پنج ستاره و با 100هزار تخت ظرفيت هستند كه براي نوروز ضمانت شده‌اند. البته پيش‌بيني مي‌شود، اين ظرفيت تا نوروز سال آينده 2برابر شود. ميانگين تخفيف اين هتل‌ها، دست كم 20 درصد و با ارائه خدمات كامل است. با هواپيمايي كيش‌اير نيز براي سفر هوايي و در اختيار گذاشتن هواپيما مذاكره‌هايي شده است و اكنون يك فروند هواپيما را در اختيار ما گذاشته‌اند. البته ما درخواست ناوگان هوايي بيش‌تري را كرده‌ايم. با وزير راه نيز براي در اختيار گرفتن يك قطار مذاكره‌هايي داشته‌ايم، براي اتوبوس هم
در حال مذاكره‌ايم.
براي در اختيار گرفتن اين خدمات مردم چگونه مي‌توانند اقدام كنند و آيا اين امكان براي در اختيار گرفتن ظرفيت از سوي سازمان‌ها و يا بخش‌هاي اداري خاص وجود دارد و يا فقط به درخواست‌هاي انفرادي پاسخ داده مي‌شود؟
اين طرح محدوديت زماني و جمعيتي ندارد. هم اكنون اداره رفاه برخي سازمان‌ها براي رزرو و استفاده از خدمات اين طرح، ويژه كاركنان سازمان خود به انعقاد قرارداد اقدام كرده‌اند و كاركنان اين سازمان‌ها مي‌توانند هزينه سفر خود را به‌صورت اقساطي نيز پرداخت كنند.
متقاضيان استفاده از اين طرح مي‌توانند براي رزرو اين خدمات به سايت Taciran.com مراجعه و يا به شماره 44-88523043 تماس حاصل كنند كه متناسب با ميزان ظرفيت درنظر گرفته شده، اين خدمات در اختيار مردم قرار مي‌گيرند. اگر فهرست متقاضيان استفاده از اين طرح در تهران، تكميل شده باشد، درصورت مراجعه حضوري مردم به مشهد و هتل‌هاي طرف قرارداد كانون، قطعا جاي خالي پيدا نمي‌شود؛ اما اين افراد مي‌توانند به نمايندگي كانون در مشهد مراجعه كنند تا در اين‌باره اقدام شود و به اين افراد كمك كنند؛ ولي بهتر است كه پيش از سفر براي ذخيره خدمات اقدام كنند
نگهداري گنجينه ملي كشور در كارتنها و پاكتهاي سيگار
گنجينه موزه ملي تا سال1391 ساماندهي مي‌شود / سپيده شريعت
آن چه مي‌بينيد عكس‌هاي يك انبار متروكه يا كارگاهي شلوغ و بي نظم نيست اين‌ها تصاويري است از انبار مهمترين موزه ايران. موزه‌اي كه نامش موزه ملي است و آثاري از دوران‌هاي مختلف تاريخي در آن در معرض ديد علاقمندان قرار دارد. موزه‌اي كه در سال 1314( ه. ش) ساخته شد و بعد از اين همه سال هنوز كسي كمر همت به ساخت موزه‌اي جديد و بزرگتر نبسته است. اشيا تاريخي كه در كاوش‌هاي قبل و بعد از انقلاب در ايران به‌دست آمده است، به انبارهاي اين موزه فرستاده مي‌شوند تا در فرصتي مناسب ساماندهي و مرمت شوند. اما شواهد حكايت از آن دارند كه اغلب چنين فرصتي پيدا نمي‌شود، چراكه همه اين اشيا از استخوان‌هاي ساكنان شهر سوخته گرفته تا فلز و دشنه و سرنيزه‌هاي تپه حسنلو؛ از يادگاري‌هاي دوران پارينه سنگي تا مجسمه‌ها و سفالينه‌هاي قديمي همه و همه در كارتن و پاكت سيگار و روزنامه و جعبه دستمال كاغذي و گونی قرار دارند. جعبه‌هايي كه روي برخي اطلاعاتي از محل و سال كشف نوشته شده است و برخي اصلا مشخص نيست كي و از كجا به اين محل آورده شده‌اند. نبود تهويه مناسب، امكانات امنيتي، چيدمان اشتباه و وجود حشرات و موجودات موذي (از جمله موش)، روند تخريب اين آثار را تسريع مي‌كند تا جايي‌كه به‌دليل وجود ميكرو ارگانيسم‌ها، احتمال دارد برخي از اين آثار به طور كامل از بين رفته باشند. دهم اسفند ماه سال 1388 تاريخي بود كه براي نخستين بار، درهاي انبار موزه ملي به روي خبرنگاران و عكاسان گشوده شد تا همگان ببينند رييس جديد موزه ملي (كه بحث‌هاي بسياري درباره‌اش وجود داشت) چه چيزي را تحويل گرفته است و بقايي نيز يكي از دلايل كنار گذاشتن مهرانديش (مدير سابق اين موزه) را عدم ساماندهي به اين انبار‌ها، به رغم دستورات پي در پي سازمان ميراث فرهنگي عنوان كرد. رييس سازمان ميراث فرهنگي در حاشيه اين بازديد اعلام كرد: «امروز از خبرنگاران خواستيم براي بازديد به اين جا بيايند چراكه همه ما بايد در اين زمينه احساس مسئوليت كنيم و از خبرنگاران مي‌خواهم به صورت پيگير روند پيشرفت كار را جويا شده و اطلاع‌رساني كنند.» حميد بقايي با دعوت به همكاري از همه باستان‌شناسان و دانشگاهيان كشور گفت: «گنجينه موزه ملي بايد تا سه سال آينده ساماندهي شود و اين كار از امروز آغاز خواهد شد.» بقايي نمايش اين آثار در تهران و شهرستان‌ها را از الويت‌هاي سازمان ميراث فرهنگي دانست. ما هم تلاش مي‌كنيم به همه اين وعده‌ها اميدوار باشيم و بپذيريم كه تا سه سال آينده كاري كه سال‌هاست انجام نشده، انجام خواهد شد و بقايي همچنين گفت: «اين اشياي ارزشمند نجات خواهند يافت، چرا پيش داوري زشت و نكوهيده است و ما نمي‌پرسيم چرا در اين چند سال كه در رأس ميراث فرهنگي قرار داشتيد، هيچ نكرديد و مي‌پذيريم كه ماهي را هر وقت از آب بگيري تازه است، هرچند تاكنون خسارات جبران ناپذيري وارد شده است، اما پيگير خواهيم بود، همان‌طور كه رييس سازمان ميراث فرهنگي خواسته‌اند. اميدواريم وي اجازه اين پيگيري را همچنان بدهند و به ناگاه در اين مقوله هم مانند بسياري از موضوعات اين حوزه، سكوت اختيار نكنند و مسئولان ذي ربط را دعوت به سكوت نكنند. البته زمان همه چيز را روشن خواهد كرد و اميدواريم كه رسانه‌ها، ساماندهي انبار موزه ملي ايران را تيتر كنند و عكس‌ها آن را گواهي دهند. به اميد آن روز.»
