مروري بر وعده و وعيدهاي
پس از آن‌كه در برنامه چهارم توسعه بر ضرورت هدفمندسازي يارانهها تأكيد شد، اين موضوع در ابتدا – البته نه با عنوان هدفمندسازي يارانهها – توسط مهدي كروبي در جريان انتخابات دور نهم رياست جمهوري در سال 84 مطرح شد. كروبي كه در آن زمان شعار ماهانه 50 هزار تومان براي هر ايراني را مطرح كرده بود، به‌نوبه خود آراي نسبتا بالايي را كسب كرد، هرچند هيچ گاه موفق به كسب كرسي رياست جمهوري نشد. با اين حال، شعار يا به عبارت بهتر، طرح وي پس از آن توسط هاشمي رفسنجاني در قالب طرح واگذاري شركت‌هاي دولتي به مردم و بعدها در قالب جملاتي كارشناسي شده‌تر توسط محمود احمدي‌نژاد بيان شد. رييس جمهور كه هدفمندسازي يارانهها را يكي از محورهاي هفت‌گانه طرح تحول اقتصادي ناميده بود، به مردم قول داد كه سهم واقعي آن‌ها از يارانهها را به صورت نقدي به آنان پرداخت كند و بر همين اساس، ارقامي حدودي را به عنوان رقم قابل پرداخت به هر فرد، اعلام كرد. رقم اين يارانهها كه در ابتدا حدس زده مي‌شد تا حدود 70 هزار تومان براي هر نفر باشد، بعدها با كارشناسي‌تر شدن مباحث و پي بردن به واقعيت‌هاي بيشتر اقتصاد كشور تا حدود 16 هزار تومان براي هر نفر كاهش پيدا كرد. البته هر يك از اخباري كه طي اين مدت درخصوص رقم يارانه‌هاي پرداختي منتشر مي‌شد، براي مردم بسيار جالب بود و مخاطبان بسياري را به خود جذب مي‌كرد؛ اما نكته‌اي كه شايد بسياري از مردم را نسبت به عاقبت اين طرح بدبين كرده، ارقام متفاوت و متناقضي است كه بعضا از سوي يك مسئول در زمان‌هاي متفاوت و در مواردي هم به عنوان تكذيب خبر مسئول ديگر بيان شده است. در ادامه به برخي از اين اخبار كه از سال 1384 تاكنون درخصوص رقم و زمان پرداخت‌هاي نقدي اعلام شده، اشاره مي‌كنيم:
30/01/84
گرامي مقدم: پيشنهاد كروبي كاملا كارشناسي شده و قابل تحقق است
در جريان انتخابات نهم رياست جمهوري پس از آن‌كه مهدي كروبي شعار پرداخت 50 هزار تومان به هر ايراني بالاي 18 سال را مطرح كرد، سخنگوي ستاد انتخاباتي وي يك نشست خبري گذاشت و ضمن اين‌كه نظرات بسياري از كارشناسان را به عنوان پشتوانه اين طرح مطرح كرد، آن را كاملا عملي و قابل تحقق دانست.
03/02/84
قديري ابيانه: به هيچ وجه عملي نيست
پس از اين اظهارات، برخي كارشناسان از جمله قديري ابيانه دست به كار شدند و به محاسبه ارقام اعلام شده از سوي ستاد كروبي پرداختند. در اين ميان، قديري ابيانه يك محاسبه جالب از ابعاد اين طرح ارائه داد. او گفت: «چطور ممكن است 27 ميليارد دلار از كل درآمدهاي نفتي كشور را كه در بهترين حالت به 30 ميليارد دلار مي‌رسد، صرف پرداخت يارانه‌هاي نقدي كرد؟» قديري ابيانه اين طرح را صرفا داراي يك جنبه تبليغاتي عنوان كرد و گفت: «حتي اگر هيچ اعتباري هم صرف فعاليت‌هاي عمراني و جاري كشور نشود، باز هم نمي‌توان به هر ايراني بالاي 18 سال ماهانه 50 هزار تومان پرداخت كرد.»
21/03/84
كروبي: با درآمدهاي عمومي دولت طرحم را اجرا مي‌كنم
پس از گذشت مدتي از انتقادات و حمايت‌هاي كارشناسان از طرح مهدي كروبي، بالاخره خود او مجددا به حمايت از طرحش پرداخت و گفت: «مسئله تامين اجتماعي و پرداخت ماهيانه 50 هزار تومان به هر ايراني بالاي 18 سال را پيگيري خواهم كرد و معتقدم كه مي‌توانيم از درآمدهاي عمومي دولت اين مبلغ را تامين كنيم و هيچ مشكلي جهت پرداخت نخواهيم داشت.» كروبي همچنين تأكيد كرد كه به بودجه‌ها و درآمدهاي دولت واقف است و مي‌داند كه هيچ مشكلي از اين بابت وجود ندارد.
27/10/85
مصري: هر ايراني ماهانه 25 هزار تومان يارانه دريافت مي‌كند
مصري وزير رفاه وقت، ضمن انتقاد از سهم بيشتر پولدارها از يارانهها تأكيد كرد كه اين يارانهها بايد به صورت نقدي بين مردم توزيع شود تا هر كس آن را در هر جايي كه تشخيص داد، صرف كند. وي گفت: «با اجرايي شدن اين طرح به هر ايراني در ماه حدود 25 هزار تومان يارانه نقدي تعلق خواهد گرفت.» پس از اين اظهارات، مسئولان دولتي ديگر چندان وارد مباحث اين‌چنيني نشدند و حدود يك سال در اين باره به بررسي‌هاي كارشناسي پرداختند.
10/04/87
عسكري: 90 هزار ميليارد تومان يارانه، نيمه دوم سال بين مردم توزيع مي‌شود
علي عسكري كه پس از اين مدت نسبتا طولاني، اولين اخبار را در خصوص هدفمندسازي يارانهها بيان كرد، نگفت چه ميزان يارانه در ماه به هر نفر تعلق خواهد گرفت.او تنها به گفتن اين نكته اكتفا كرد كه حجم يارانه‌هاي قابل توزيع بين مردم حدود 90 هزار ميليارد تومان است و از نيمه دوم سال 87 بين سه گروه درآمدي توزيع خواهد شد.عسكري همچنين گفت كه 10 دهك درآمدي به سه گروه تقسيم شده‌اند و به هر گروه يارانه نقدي متفاوتي پرداخت خواهد شد.
16/07/87
احمدي‌نژاد: هر نفر 45 تا 70 هزار تومان يارانه دريافت مي‌كند
احمدي‌نژاد براي اولين بار در گفت‌وگويي تلويزيوني به رقم پرداختي يارانهها به افراد اشاره كرد. وي با اشاره به طرح تحول اقتصادي اعلام كرد: «با اجراي طرح تحول اقتصادي، دهك‌هاي پايين هر نفر 45 تا 70 هزار تومان يارانه دريافت مي‌كنند كه به دهك‌هاي پايين روستاهاي محروم به هر نفر 60 تا 70 هزار تومان و به سه دهك دوم 45 تا 50 هزار تومان يارانه داده مي‌شود.» اين رقم در ماه‌هاي بعد چندين بار تغيير يافت.
07/11/87
منادي: پرداخت ماهانه 35 هزار تومان به هر نفر، در مجلس جدي شد
علي‌رضا منادي سفيدان، عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس، در جريان بررسي لايحه بودجه سال 88 كل كشور با اشاره به وجود چهار سناريو در مجلس درباره قيمت نفت و ميزان يارانه‌هاي نقدي قابل پرداخت به هر نفر، گفته بود كه بيشتر نمايندگان با سناريويي موافقند كه در قالب آن نفت با قيمت 48 دلار فروخته خواهد شد و بر اين اساس به هر ايراني معادل 35 هزار تومان يارانه نقدي تعلق مي‌گيرد. اما هيچ‌يك از اين وعده‌هاي منادي محقق نشد.
04/12/87
ونايي: هر ايراني در 5 دهك اول؛ ماهانه 22 هزار تومان
حسن ونايي به عنوان يكي از اعضاي كميسيون تلفيق بودجه 88 كل كشور، رقم يارانه‌هاي نقدي مصوب توسط كميسيون ويژه طرح تحول اقتصادي مجلس براي 5 دهك اول جامعه را 22 هزار تومان عنوان كرد و از ارائه اين رقم به كميسيون تلفيق خبر داد. ونايي البته تأكيد كرد كه اين ارقام به صورت پيشنهاد به كميسيون تلفيق بودجه ارائه شده و تا كنون در دست بررسي قرار دارد.
12/12/87
شمس‌الدين حسيني: درباره ميزان يارانهها مجلس تصميم‌گيري مي‌كند
وزير اقتصاد در ادامه مباحث مطرح پيرامون هدفمندسازي يارانهها در كميسيون تلفيق مجلس، تأكيد كرد كه اين صحن علني مجلس است كه درباره ميزان يارانه‌هاي نقدي تصميم‌گيري مي‌كند. حسيني گفت: «پيشنهاد دولت پيش‌بيني 340 هزار ميليارد ريال در بودجه براي هدفمند كردن يارانه بود اما مصوبه كميسيون تلفيق 200 هزار ميليارد ريال اعتبار را پيش‌بيني كرد.» وي اضافه كرد: «در عين حال، معتقديم مي‌توانيم با تغييرات و اصلاحاتي هدفمند كردن يارانهها را در چارچوب اين رقم اجرا كنيم.»
13/12/87
ونايي: يارانه‌های نقدی از تيرماه سال آينده در حساب مردم است
در اوج اخبار هدفمندسازي يارانهها بود كه عضو كميسيون تلفيق بودجه از سياستگذاري 20 هزار ميليارد تومان كه براي بازتوزيع يارانهها در نظر گرفته شده بود خبر داد و گفت: «مردم مي‌توانند از تيرماه سال آينده يارانه‌هاي نقدي خود را از حساب‌هاي بانكي‌شان دريافت كنند.» به گفته ونايي، بر اساس مصوبه كميسيون تلفيق بودجه 88، تمام قيمت‌گذاري‌ها، افزايش قيمت‌ها و پرداخت يارانهها از تيرماه سال 88 لازم‌الاجراست.
14/12/87
فرزين: يارانه نقدي قبل از اصلاح قيمت‌ها
به حساب مردم واريز مي‌شود
سخنگوي كارگروه تحول اقتصادي دولت پس از اعلام اين خبر بلافاصله براي رفع نگراني مردم گفت كه دولت يارانه‌هاي نقدي را قبل از اصلاح قيمت‌ها به حساب مردم واريز خواهد كرد.وي افزود: «طراحي كارت‌هاي الكترونيك براي افتتاح حساب بانكي و واريز وجوه نقدي به پايان رسيده و وارد فاز توليد كارت‌هاي الكترونيك شده‌ايم.»
03/02/88
احمدي‌نژاد: 50 تا 70 هزار تومان يارانه نقدي براي هر ايراني
رييس‌جمهور در يكي از نطق‌هاي خود در جمع مردم اسلامشهر گفت: «اگر يارانهها را آزاد كنيم و در اختيار خود مردم قرار دهيم آنان كه كمتر مصرف مي‌كنند، مازاد يارانهها در جيب خودشان است.» وي با بيان اين‌كه پيش‌بيني كرده بوديم 50 تا 70 هزار تومان براي هر نفر يارانه بدهيم، گفت: «اگر متوسط 60 هزار تومان را در نظر بگيريم، يك خانواده 5 نفري ماهانه 300 هزار تومان دريافت خواهد كرد؛ در حالي كه مجموع مصرف آب، برق و گاز اين خانواده 70 تا 130 هزار تومان خواهد شد.»
مصباحي مقدم
خانوارهاي 5 نفره در 5 دهك اول ماهانه 110 هزار تومان مي‌گيرند
رييس كميسيون ويژه طرح تحول اقتصادي مجلس پس از گذشت 5 ماه از اعلام اين سخنان از سوي رييس‌جمهور، در تشريح نتايج بررسي‌هاي انجام شده توسط اين كميسيون بر روي هدفمندسازي يارانهها، اعلام كرد كه با توجه به اين‌كه در لايحه هدفمند كردن يارانهها 50 درصد جامعه مشمول پرداخت اين يارانهها مي‌شوند، اگر بنا شود درآمد ناشي از هدفمند كردن يارانهها به‌طور مساوي ميان آن‌ها تقسيم شود، به هر خانوار پنج نفره بين 100 تا 110 هزار تومان يارانه نقدي اختصاص مي‌يابد.
سعادت
پرداخت 110 هزار تومان به خانوارهاي 5 نفره تنها در حد يك پيش‌بيني است
عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس گفت: «پرداخت 110 هزار تومان يارانه نقدي به خانوارهاي 5 دهك تنها در حد يك پيش‌بيني بوده و هنوز رقمي در اين خصوص مصوب نشده است.» وي همچنين تأكيد كرد كه به‌طور حتم طرح هدفمند كردن يارانهها در شوراي نگهبان نيز به مشكل برخورد مي‌كند و با وجود اين قبيل مشكلات، تصويب اين طرح دو ماه طول خواهد كشيد و به احتمال زياد اجراي آن به سال آينده موكول مي‌شود.
حسینی
يارانه نقدي هر نفر طي 5 سال از 19 به 35 هزار تومان افزايش مي‌يابد
نجيب حسيني يكي ديگر از اعضاي كميسيون برنامه و بودجه برنامه و بودجه مجلس بود كه در اين باره به اظهارنظر و ارائه پيش‌بيني خود پرداخت. وي گفت: «پيش‌بيني شده در سال اول براي مشمولان نفري 19 هزار تومان اختصاص يافته و اين رقم به‌تدريج تا سال پنجم به 35 هزار تومان افزايش يابد كه با افزايش 35 هزار تومان، فشار مشكلات تورمي بر خانوارها كاهش خواهد يافت.
دلخوش
يارانه نقدي هر نفر 20 تا 24 هزار تومان است
عضو كميسيون اقتصادي مجلس نيز در اظهارنظري متفاوت و البته با استناد به آمار و ارقام پيشنهادي، با اشاره به اين‌كه ميزان يارانه‌هاي نقدي بين 10 هزار ميليارد تومان تا 20 هزار ميليارد تومان تعريف شده است، گفت كه اگر 20 هزار ميليارد تومان محقق شود، چيزي در حدود20 تا 24 هزار تومان ماهانه به ازاي هر نفر پرداخت خواهد شد.
ميرتاج‌الديني
هر نفر در دهك‌هاي پايين درآمدي 25 هزار تومان يارانه نقدي دريافت مي‌كند
معاون پارلماني رييس‌جمهور با بيان اين‌كه تا زماني كه پول به حساب مردم واريز نشود طرح هدفمند كردن يارانهها اجرا نمي‌شود، گفت: «با اختصاص كارت يارانه‌اي براي هر نفر با دهك پايين حدود 25 تا 30 هزار تومان پرداخت مي‌شود.»
* لايحه بودجه: حداقل 24 هزار ميليارد تومان يارانه نقدي بين مردم توزيع مي‌شود
* مجلس: حداقل 12 هزار ميليارد تومان يارانه نقدي بين مردم توزيع مي‌شود
