اميد به بقا در جنگل «لوستر» و «پريز» /سرنوشت سالن‌هاي قديمي نمايش، مبهم است /بنیامین صدر
عارفانه گفت ،عاشقانه سوخت
| هایپر مدیا | مرکز جامع خدمات رسانه ها / نگارش روزنامه |
|
|
|
اندازه فونت |
|
پرینت |
|
برش مطبوعاتی |
|
لینک خبر | جابجایی متن |
|
نظرات بینندگان |
اميد به بقا در جنگل «لوستر» و «پريز» /سرنوشت سالن‌هاي قديمي نمايش، مبهم است /بنیامین صدر
وقتي در لاله زار قدم مي زني، تا چشم كار مي‌كند، سيم مي بيني و وسايل الكترونيكي. اصلا انگار نه انگار كه اين جا روزگاري پاتوق جوانان تهراني بوده است؛ خیابانی كه تا پيش از دهه 50 خورشيدي قلب فرهنگي تهران بود. امروز در لاله‌زار چه خبر است؟ سالن‌هاي نمايش قديمي آن به چه سرنوشتی دچار شده اند؟ قديمي‌تر‌ها حتما سالن‌هاي نمايش پارس و نصر را به خوبي به خاطر دارند. امروز، رفته رفته خاطره اين تالارها تنها به افسوسي تلخ بدل می شود.
سالن هاي نمايش پارس و نصر از مهمترين و قديمي‌ترین سالن های تئاتر هستند. تئاتر نصر، تماشاخانه ای است که بيش از نيم قرن نماد دوران آغازين تئاتر نو بود و توسط علی نصر و ديگر هنرمندان اين رشته هنری بنيان گذاشته شده است.
فضل ا... بايگان از دوستان نزديک نصر، پدر تئاتر نوين ايران، می نويسد: «اسفند ۱۳۰۲، وقتی «کلنل علی نقی خان وزيری» از سفر فرنگ به تهران بازگشت، در طبقه اول ساختمانی سه اشکوبه، بالاتر از گراند هتل در خيابان لاله زار، هنرستان موسيقی خود را به راه انداخت. در سال ۱۳۱۸ تصويب نامه ای از هيئت وزيران گذشت و سازمانی درست شد به نام «پرورش افکار»که يک شعبه اش هم تئاتر بود.
پس از آن در سال ۱۳۱۹، مرحوم «سيدعلی خان نصر» سينمای وابسته به گراند هتل را از «باقروف» اجاره کرد به ماهی سيصد تومان و تئاتر دایمی را تشکيل داد. تا آن زمان تئاتر دایمی در تهران وجود نداشت. اگر چیزی هم بود ماهی، دو ماهی يکبار، دو سه شب در يکی از سالن های تهران، مثل سالن سيرک، سالن سپه یا باغ اتابک برنامه هايی می گذاشتند و می رفت تا یکی دو ماه ديگر.»
تئاتر نصر پس از انقلاب ایران توسط «کمیته امداد امام خمینی» به عنوان ملک بدون صاحب، مصادره و تعطیل شد.
در حدود سال 1361، مؤسسه جهاد دانشگاهی این سالن را در اختیار گرفت و پس از چند دوره فعالیت مقطعی، سرانجام تعطیل شد و به عنوان ملک تجاری مورد استفاده فروشندگان لوازم برقی و الکترونیکی قرار گرفت.
مدتی بعد اعتراض هنرمندان و رسانه‌ها سبب شد که تئاتر نصر به عنوان یکی از آثار ملی درفهرست میراث فرهنگی ثبت شود.
فاز نخست بازسازی تئاتر نصر شامل آسیب شناسی سازه ها، برداشتن کف اتاق ها، بازسازی سیستم برق و تأسیسات و تهیه نقشه ها بود. این بخش تا پایان سال 86 با جدیت پی گیری شد و خبرها حاکی از اجرای برنامه ریزی شده آن بود؛ به طوری که در آغاز بیست و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر، هنگامی که جمعی از مسئولان و هنرمندان قدیمی، برای بازدید از آن رفته بودند، از نحوه بازسازی اعلام رضایت کردند.
حدود سه ماه پیش، خبرهایی مبنی بر کندی کار بازسازی و سپس تعطیلی تئاتر نصر منتشر شد. این خبر از سوي حسین پارسایی، رییس مرکز هنرهای نمایشی، تأیید شد. پارسایی گفت: «به دلیل نرسیدن بودجه، کار بازسازی تئاتر نصر براساس برنامه پیش بینی شده، اجرایی نشده است.»
به گفته پارسایی، «کار بازسازی به مرحله حساسی رسیده بود، اما نتوانستيم تأمین اعتبار کنيم.» این گفته ها در حالی منتشر شد که خبر تغییر کاربری تئاتر نصر به موزه ملی تئاتر کشور، بعد از انتشار اخباری در مورد سرقت از این سالن قدیمی تئاتر، اعلام شد و شنیده شد که اعتبار بازسازی تئاتر نصر، از محل بودجه ای خاص تأمین خواهد شد و با توجه به شرایط ویژه آن، تلاش می شود تا مشکل تأمین اعتبار نداشته باشد.
قرار بود برخی نهادهای دیگر دولتی مانند شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی نیز در بازسازی تئاتر نصر مشارکت کنند. کیومرث مرادی سرپرست تئاتر نصر در این مورد ترجیح داد سکوت کند و در تماسی که با او داشتیم، اعلام کرد که در این مورد حرفی ندارد و همچنین اشاره کرد كه ریيس مركز هنرهاي نمايشي گفتني ها را در گفت وگو با خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)گفته است.
پارسايي در تازه ترين اظهارنظر خود گفته است كه هنوز بودجه سال جاري به ما ابلاغ نشده است، اما آن‌چه بيشتر سبب توقف امر بازسازي شد، نامه دفتر حقوقي كميته امداد امام خميني (ره) بود و ما هم موظف بوديم به اين نامه عمل كنيم، بنابراين نخست بايد كميته امداد به عنوان مدعي و مالك اين مكان و جهاد دانشگاهي به عنوان بهره‌بردار آن، تفاهم‌نامه‌اي امضا كنند؛ چراكه پيش از اين نيز تفاهم‌نامه ما با جهاد دانشگاهي امضا شده بود و اين نهاد طرف گفت‌وگوی ما بود.»
تئاتر پارس نيز که تا سال ۱۳۳۲ خورشيدی نام فرهنگ بر خود داشت، از جمله سالن‌هايي است که روزگاري لاله زار را به مهمترين مرکز فرهنگی ايران تبديل کرده بودند.
سالن پارس پس از انقلاب به مالکيت «ستاد اجرايی فرمان امام» درآمد و بدون هیچ گونه تعمير و نگهداری رها شد. اگرچه گروه های تئاتری مختلفی نمايش های عامه پسند را همواره در همين مکان به روی صحنه برده اند، اما آن گونه که معصومه ملکی، مدير تئاتر پارس، می گويد، درآمد اين سالن تاريخی، هرگز توانايي تامين هزينه هايش را نداشته است و عمده ترین هزينه آن نیز پرداخت اجاره بها به ستاد متولی اين سالن بوده است.
ملکی می افزاید: «ما سال اول توانستيم بخشی از اجاره ها را پرداخت کنيم، ولی از سال دوم ديوارها ريزش می کرد و با هربار بارندگی و سايش ديوارها، مجبور بودیم که هرچه درآورده ایم، برای بازسازی و تعميرات خرج کنیم. اين هزینه ها حتما نياز به کمک بخش دولتی دارد.»
همين عدم توانايی پرداخت اجاره بها سبب شدکه تابستان گذشته برای دومين بار، ستاد اجرايی فرمان امام دستور تعطيلی سالن را صادر کند و سپس آن را به مزايده بگذارد. اين مسئله اعتراض هايی را از سوی اهالی تئاتر و مطبوعات برانگيخت تا اين که شهرداری تهران تصميم به مداخله گرفت.
مدير تئاتر پارس در ادامه مي گويد: «با دستور آقای قاليباف، شهردار تهران، بررسي هايی انجام شد؛ در مرحله اول، تئاتر را از مزايده خارج کردند و قرار شد شهرداری، تئاتر پارس را بخرد. بخش تجاری (مغازه داران لاله زار) نظرشان اين بود که اين تئاتر را بخرند و به عنوان انبار از آن استفاده کنند که بحمدا... با همان نوع کاربری خودش (فرهنگی) باقی مانده و فعاليتش را (با همین کاربری) تا امروز ادامه داده است. ولی باز همه چيز در اين مرحله متوقف شده است و ما تكليف خودمان را با شهرداري نمي دانيم.»
تار و پود تئاتر پارس، پير و فرتوت است و اگر مشكل خريد آن توسط شهرداري رفع شود، تازه بايد مسئولان ميراث فرهنگي به فكر بازسازي و سامان دهي آن باشند.
مجيد سرسنگي، اخيرا از واگذاري تئاتر پارس به سازمان فرهنگي و هنري شهرداري و اين كه اين مكان از مزايده خارج شده، خبر داده است.
به گفته او تئاتر پارس از سوي ستاد اجرايي فرمان امام (ره) از مزايده خارج شده است و در حال حاضر، كارهاي كارشناسي براي تحويل به این سازمان صورت مي‌گيرد. قایم مقام سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران با اعلام اين كه ملك تئاتر پارس به ستاد اجرايي فرمان امام خميني (ره) تعلق داشته است، گفت:
«اين سالن به هنرمندان تئاتر آزاد اجاره داده شده بود و بعد از پايان موعد مقرر، براي فروش به مزايده گذاشته شد. ما نگران تغيير كاربري اين تئاتر قديمي بوديم و براي حفظ تئاتر پارس، با ستاد اجرايي فرمان امام (ره) وارد مذاكره شديم و قرار شد که تئاتر از مزايده خارج شود.
به گفته سرسنگي، قرار است مابه ازاي تئاتر پارس، املاكي به ستاد اجرايي داده شود و تئاتر پارس به سازمان فرهنگي و هنري تحويل داده شود و سعي سازمان، حفظ اين مكان تئاتري است.
اين كه، ماجراي سالن‌هاي قديمي نمايش به كجا خواهد رسيد، همچنان موجب نگراني دوست داران تئاتر است، سال 88 در هنگامه‌اي فرا رسيد كه دست كم اميد به بقای بخشي از هويت فرهنگي گذشته تهران در لاله زار و در ميان جنگل «پريز» و «لوستر» هنوز وجود دارد.
عارفانه گفت ،عاشقانه سوخت
استاد شهید مرتضی مطهری عالِم عاملی بود که نور علم بر دل و جانش تجلی یافته بود و سینه دردمندش، با اشک و آه دم ساز بود. عاشقانه و سخت کوشانه آموخت، عالمانه گفت و عارفانه سوخت و بقا یافت!
آن چه را داشت با اکسیر ولایت نورانی کرد تا عطر ولایی گیرد و از حدیث نفس و انانیت تهی شود تا گفتار و نوشتارش در جهت تحقق سیره و اهداف علوی و استقرار جامعه نبوی بر سینه تشنگان ثبت شود. این گونه بود که در مقابل کاستی های علمی – فرهنگی، سستی های سیاسی، کاهلی های عالمانه یا جاهلانه و تجاوزهای مستبدانه، نمی توانست خاموش باشد و بانگ برنیاورد.
کجایند بزرگ مردان و روشن گرانی که رسالت بیداری و ظلم ستیزی را بر عهده گیرند و بر فرجامش نزدیک کنند. در عرصه احیاء تفکر ناب دینی و زدودن افکار سطحی و گاه ضد دینی، استاد چه دلیرانه و هوش مندانه ایستاد و چه غیورانه تیغ علم و تقوا بر پیکره جهل و تعصب بی جا، فرود آورد و چه پایانی برای حسینیان جز کربلایی شدن می ماند؟!
علت عاشق ز علت ها جداست
عشق اسطرلاب اسرار خداست
نوشتارش در کتاب ها، بانگش در گلوها و خونش در جان ها، ماند و خواهد ماند.