4
5
|
هایپر مدیا | مرکز جامع خدمات رسانه ها / نگارش روزنامه |
|
|
اندازه فونت |
|
پرینت |
|
برش مطبوعاتی |
|
لینک خبر | جابجایی متن |
|
نظرات بینندگان |
گزارش رونمایی از کتاب نقش شیعه در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران
دفاعیه دیپلمات / حمید محمدی محمدی
مرد 65 ساله اهل شمیران، با آن کت و شلوار خاکستری و آرامشی که مخصوص خود اوست، عینک فلزیاش را روی چشم گذاشت و روی صفحه بعد از «بسمالله» کتابش، چند جمله نوشت که از دور پیدا نبود و لابد بیشمار عکاسی که دورش حلقه زده بودند، مأموریت داشتند تصویری از دستخط علیاکبر ولایتی، در نخستین صفحات تازهترین کتابش را به جعبه تاریک بسپارند.
مرد 65 ساله اهل شمیران، با آن کت و شلوار خاکستری و آرامشی که مخصوص خود اوست، عینک فلزیاش را روی چشم گذاشت و روی صفحه بعد از «بسمالله» کتابش، چند جمله نوشت که از دور پیدا نبود و لابد بیشمار عکاسی که دورش حلقه زده بودند، مأموریت داشتند تصویری از دستخط علیاکبر ولایتی، در نخستین صفحات تازهترین کتابش را به جعبه تاریک بسپارند.
تالار یا همان تماشاخانه مهر حوزه هنری، برای این منظور خیلی کوچک بهنظر میرسید. پیدا بود که برای رونمایی از کتاب مرد ابوالمشاغل فرهنگ و سیاست کشور ما، خیلی مهمان میآید و یک عده باید سر پا بایستند و یک عده مدام به فیلمبرداران و عکاسان تنه بزنند و معذرتخواهی کنند و خود نویسنده از پشت تریبون، صحبتهایش را پی در پی قطع کند و برای مهمانانش جا پیدا کند و اشاره کند که مثلا آقای فلانی بیاید اینجا بنشیند یا «این جلوها جا هست، بفرمایید اینجا!»
رسانهها از چند روز جلوتر، از رونمایی تازهترین اثر ولایتی با عنوان «نقش شیعه در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران»، خبر داده بودند و چون در انتشار این اثر، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و حوزه هنری با انتشارات امیرکبیر دست به دست هم داده بودند، پیشبینی میشد که نشست رونمایی این کتاب، همانند رمان «مردگان باغ سبز» بایرامی ـ که در همین تالار و با همین مجری برگزار شد ـ خلوت نباشد.
دیپلماتی کارکشته و رکورددار در دیپلماسی ایران، طبیب اطفال، پژوهش در حوزههای تاریخ و دین، تألیف و ترجمه 35 کتاب و... نشاندهنده وجوه چندسویه در نویسنده است. او میتواند هفتهای چند ساعت بیماران خردسالش را در ساختمانی حوالی خیابان مطهری و در جوار مطب دکتر باقر لاریجانی ویزیت کند، دستکم ماهی چندبار به انجمن قلم ایران در خیابان یوسفآباد برود و کارهایی را که بهعنوان رییس انجمن باید انجام بدهد، راست و ریست کند، در جلسات مداوم شورای عالی انقلاب فرهنگی حضور یابد، در جمع اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام حاضر شود و... در کنار همه اینها به تألیفات و پژوهشهایی پردامنه دست یازد؛ چنانکه گردهم بنشینیم و بگوییم علیاکبر ولایتی، 35 کتاب، 61 عنوان مقاله در مجلات داخلی، 54 عنوان مقاله در مجلات معتبر بینالمللی و 14 عنوان مقاله در کنگرههای بینالمللی دارد.
رد انکار توانمندی تشیع
سعید بیابانکی، شاعر و طنزپرداز، انگار همیشه مجری و سرجهیزیه همین تالار است! مثل سیدمحمد سادات اخوی که معمولا مجری برنامههای خانه کتاب است. پس از آنکه کلیپ کوتاهی از کتاب و سخنان ولایتی پخش میشود، این شاعر خوشلهجه اصفهانی، میرود پشت تریبون و مطابق معمول، اولین برگ از کتاب را میخواند؛ درباره سن و سال علیاکبر ولایتی و سمتها و کارها و افتخارات و پیشینه علمی و... میگوید و از همه جالبتر آنکه دکتر ولایتی، 16 سال سابقه تصدی وزارت امور خارجه را در کارنامه دارد. در حالیکه این روزها و این سالها سخت جواهر است که آدمی، 16 سال در مسئولیتی، آن هم در سمت وزیر امور خارجه باقی بماند!
اما چنین استمراری در مسئولیت، جهاندیدگی و تجربه بالای ولایتی است که موجب میشود نبض اندیشهها و تفکرات گوناگون در دست او باشد و در شرایطی که جهان اسلام، دورهای ویژه، استثنایی و خاص را تجربه میکند و هجمههای وسیع و فراوانی علیه مبانی شیعه وارد میشود، او به نگارش این اثر استقامت کند. او میداند که در هیچ دورهای از تاریخ، این همه هجمه علیه اسلام و بنیانهای فکری تشیع وجود نداشته است. او میداند که این شمشیر کشیدنها و غضب کردنها نشانه دلهره و هراس دشمن از گسترش تشیع است.
ولایتی با تالیف این کتاب و پرداختن به تاریخ شیعه، به شبهات پاسخ میگوید و مقابل بخشی از نقدهای نامنصفانه و بیرحمانه میایستد. او که پیش از اینها کتابهایی مانند «پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (شامل از پیدایش تا شکوفایی، رکود تا بیداری اسلامی، از حمله استعمار تا بیداری و از رکود تا خیزش دوباره)»، «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» و «مقدمه فکری نهضت مشروطیت» را در کنار دهها اثر با مضامین پزشکی، سیاسی و بررسی فرهنگی قلمی کرده، در این اثر به تبیین علمی نقش شیعه در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران به دو طریق دست زده است. نخست، شناساندن نقش تعیینکننده حوزهها و مدارس علمی شیعه طی قرون متمادی، در گسترش و تعمیق فرهنگ و تمدن اسلامی و سپس، معرفی آثار و خدمات برجسته دانشمندان بهنام و رجال شیعه در شاخههای گوناگون.
ولایتی که تقریرها و مقدمات فراوانی بر پژوهشها و آثار نویسندگان دیگر نوشته و نام خود را بهعنوان نویسنده در مقدمه کتابهایی مانند: «روابط سیاسی ایران با کشورهای همسایه»، «تقویم 4020 ساله هجری شمسی (1019 تا 3000)» و «کورش و بازیابی هویت ملی (تحقیقی علمی درباره پیشینه و کیستی ذوالقرنین)»، به ثبت رسانده، یک مقدمه طولانی هم برای این اثر 1107 صفحهای نگاشته و در آن آورده است: «تأملی در تاریخ اسلام نشان میدهد که از ابتدای شکلگیری تمدن اسلامی (قرن دوم هجری) تاکنون، هیچگاه حوزههای گوناگون فرهنگی و تمدنی از حضور بزرگان شیعه خالی نبوده. این امر خود سندی است از عمق تاریخ عقلانیت و مدنیت شیعه که به قدمت تاریخ اسلام است. طرفه اینکه ایرانیان سهم بزرگی در این میان دارند؛ همچنانکه در کلیت تمدن اسلامی نیز ایرانیان، در مقایسه با سایر ملل مسلمان، نقش بیشتری ایفا کردهاند.»
اما او در مراسم رونمایی از تازهترین کتابش میگوید: «شاید در طول تاریخ اسلام بارها تشیع و شیعه بهلحاظ فرهنگی و علمی مورد انکار قرار گرفته باشند. البته بزرگان و نامآوران عرصه علم و فرهنگ و تمدن طی هزار و 400 سال، کارهای ارزشمندی عرضه کردهاند که به نسبت درصد مسلمانان و درصدی که شیعیان تشکیل میدهند، سهم شیعه از هر مذهبی از مذاهب اسلامی بیشتر است.»
بعد ادامه میدهد: «شاید برخی خلأها که در آثار گذشته وجود داشت، در این کتاب مدنظر قرار گرفت، این کار به چند منظور صورت پذیرفت؛ اول اینکه نقش شیعه در حوزههای مختلف متناسب با سیر تاریخی مدنظر قرار گرفت که اصولا شیعه در ترویج علم و پایهگذاری تمدن اسلامی پیشقدم بوده است.»
او در صحبتهایش یک خبر هم برای علاقمندان فرهنگ و تمدن اسلامی دارد و آن اینکه: در آیندهای نه چندان دور، برای تکمیل شدن کتاب «نقش شیعه در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران»، کتاب دیگری با عنوان «نقش ایران در فرهنگ و تمدن اسلامی» به همت انتشارات امیرکبیر منتشر خواهد شد.