هایپر مدیا | مرکز جامع خدمات رسانه ها / نگارش روزنامه |
|
|
اندازه فونت |
|
پرینت |
|
برش مطبوعاتی |
|
لینک خبر | جابجایی متن |
|
نظرات بینندگان |
یک ربع قرن شب شعر عاشورا/ مرتضی کاردر
امسال بیست و پنجمین دوره «شب شعر عاشورا»ی شیراز برگزار شد و قدمت این مراسم به یک ربع قرن رسید و این در سرزمینی که عمر کنگرهها و نشستها اغلب از چهار ـ پنج دوره فراتر نمیرود، ستودنی است. شب شعر عاشورا برای فرهنگ دوستان شیرازی عین یک ضیافت آیینی است که هر سال تکرار میشود و علاقهمندان ادبیات عاشورایی مشتاقانه در آن شرکت میکنند و با حضور پرشور و پرشمار خود به آن رونق میبخشند.
شبهای شعر عاشورا در سال 1364، به ابتکار خانواده فرهیخته«فرهنگ» بنیان گذاشته شد و همچون شجره طیبهای پا گرفت و سر به آسمان سایید و ثمرات بسیار داد که ادبیات مذهبی امروز از آنها بهره میبرد. محصول این بیست و پنج دوره، بیست و پنج مجموعه شعر شده است و چندین مجموعه دیگر که حاصل شبهای شعر دانشجویی است، که چند سالی در کنار مراسم اصلی برگزار میشد، و سخنرانیهای ارزشمند عاشوراپژوهانی چون دکتر محمدرضا سنگری و مهندس سیدمجتبی حسینی و نیز شاعران بسیاری که در خلال این سالها در این مراسم بالیدند و امروز شب شعر عاشورا، از اینهمه شاعر عاشورایی که به شعر معاصر تقدیم کرده، به خود میبالد.
اما بهراستی راز ماندگاری شب شعر عاشورا در چیست؟
پاسخهای بسیاری را میتوان برشمرد: یکی مثلا اینکه شب شعر عاشورا یک مراسم کاملا مردم نهاد است که همه امورات آن، از هماهنگیها و تبلیغات و برگزاری و پذیرایی آن داوطلبانه توسط مردم انجام میشود. این مراسم برخلاف کنگرههای دیگر، نهتنها دولتی نیست، بلکه آگاهانه از برقراری هر گونه نسبت و رابطهای با نهادهای دولتی پرهیز میکند. «مسئولان بسیاری در مراسم حضور دارند، اما در خیمه حسین (علیهالسلام) بالاتر از عاشقی مقامی نیست». این جمله از عبارتهای آشنایی است که بارها مجری شب شعر عاشورا تکرار میکند. دیگر اینکه شب شعر عاشورا رقابتی نیست و شعرها به داوری مخاطبان گذاشته میشود و میزان استقبال آنها ملاک موفقیت کارهاست. این نکته شب شعر را از پارهای از آفتهایی که دیگر کنگرهها بدان دچارند ایمن داشته است. و فارغ از اینها و مهمتر از همه، نفس حق و نیت پاک بانی این مراسم زندهیاد «حاج حسین فرهنگ» است که آن را ماندگار کرده است.
یکی از مهمترین محاسن شب شعر عاشورا، پرداختن به شخصیتهای مهجورتر واقعه کربلا بوده است. شخصیتهایی که در سایه شخصیت امام حسین (علیهالسلام) مانده بودند و کمتر مجالی برای پرداختن به آنها فراهم آمده بود. شب شعر عاشورا با محور قرار دادن یکی دو تن از این شخصیتها، در هر دوره غبار غربت را از چهره بسیاری از شخصیتهای این واقعه بزرگ سترد: عبدالله بن حسن (علیهالسلام)، حر بن یزید ریاحی (علیهالسلام)، شهدای نماز ظهر عاشورا، حضرت امالبنین (سلامالله علیها)، مسلم بن عقیل (علیهالسلام)، فرزندان حضرت زینب (سلامالله علیها)، حضرت رباب (سلامالله علیها) و... در طول این سالها موضوع سرودههای شاعران بودهاند. شعرهایی که شاعران عاشورایی برای این شخصیتها سرودهاند، گاه در تاریخ ادبیات عاشورایی نظیر نداشته است.
در مراسم امسال یکی دو نشست تخصصی نیز برگزار شد. یکی با عنوان ادبیات عاشورایی و شعر کودک و نوجوان، با حضور شاعران نامآشنای کودک و نوجوان مثل جعفر ابراهیمی (شاهد)، بابک نیکطلب، مصطفی رحماندوست، افشین علا، غلامرضا بکتاش و... . قرار شد که بخش ادبیات کودک و نوجوان، از این پس از بخشهای ثابت شب شعر باشد. مصطفی رحماندوست هنگام شعرخوانی ضمن استقبال از این ماجرا گفت که ادبیات کودک و نوجوان عاشورایی، سالها پیش از همین مراسم، آغاز شده و او شعر عاشورایی معروف لالایی را نخستینبار همینجا ارائه کرده است.
نشست تخصصی دیگری نیز در حاشیه شب شعر عاشورا برگزار شد، با عنوان ادبیات عاشورایی و شعر نو، با سخنرانی حمیدرضا شکارسری. شکارسری در این نشست از دلایل خلق نشدن کارهای قابلتوجه عاشورایی در حوزه شعر آزاد گفت و اینکه شاعران برای خلق کارهای ماندگار عاشورایی در شعر مدرن چه گامهایی را باید بردارند. البته به این مسأله نیز باید اشاره کرد که بعضی از کارهای مدرن عاشورایی این سالها، به علت پیشفرض و تلقی فخیم و مقدسی که از شعر عاشورایی در ذهن مخاطب است، چندان مورد توجه قرار نگرفتهاند.
یکی از لذتبخشترین اتفاقهای شب شعر حضور شاعران نوجوان و کم سن و سالی است که در این مراسم رخ مینمایانند و شاعری را با این مراسم آغاز میکنند و بعدها بیشترشان در شمار اعضای ثابت یا دستاندرکاران مراسم درمیآیند. سالهای قبل میلاد عرفانپور و هادی فردوسی، که هر دو از بهترین رباعیسرایان جوان چند سال اخیرند، پدیده مراسم بودند و پدیده امسال بهنظر من شاعری دبیرستانی بود به نام مجتبی حاذق از رشت که اگر بر همین مدار مشی کند، آیندهای درخشان در شعر عاشورایی خواهد داشت.
و در پایان، درود بر روان پاک حاج حسین فرهنگ و سپاس از همت والای فرزند برومند ایشان، حاج عبدالحسین فرهنگ و یاری فرهیختگانی چون حاج عبدالرضا لطفاللهی، حاج احد دهبزرگی و شاعران جوانتری چون محمد امین جعفری و هاشم کرونی و... که در این سالها چراغ شب شعر عاشورا را در شیراز روشن نگه داشتهاند. جاودان باد.
دانش و بینش و امید به رستگاری / مصطفی محدثی خراسانی
بسیاری از استعدادها هستند که بروز و ظهورشان فراهم نمیشود یا دیر فراهم میشود، برای همین من به جوانترهایی که تازه به استعداد ادبی خود پی بردهاند، تبریک میگویم؛ چون کشف استعداد جای شکر داد. پیشنهاد میکنم این قشر با مطالعه پیشینهها و پشتوانههای فرهنگی و ادبی ارزشمندمان، پایههای خود را محکم کنند، زیرا ورود به عرصه شعر و ادبیات امروز، بدون محکم بودن پایهها و بهرهمندی از پشتوانهها، هم به استعدادشان و هم به راهی که فرارویشان گسترده میشود، آسیب میرساند و نهایتا ممکن است منجر به پشیمانی و احساس ندامت و خسران شود. تجربهای که من در این سالها در ارتباط با شاعران جوان داشتهام، بسیار شاهد این اتفاق بودهام. اما اگر جوانان با پشتوانه و بینش و دانش لازم وارد میدان شوند، بهتر میتوانند در این راه قدم بگذارند تا امیدی به رستگاری باشد.
در حال حاضر مطالعه گزیده عزلیات بیدل و گزیده رباعیات بیدل را که به انتخاب و شرح «محمد کاظم کاظمی» منتشر شده، خیلی مفید میدانم؛ هم برای شاعران و حتی غیر شاعران و مخاطبان عامتر شعر. برای شاعران به این لحاظ که، نگاهی به کاظمی به شعرها داشته و شرح داده، کلیدی است، مخصوصا برای گشوده شدن بسیاری از معضلاتی که انسان در مواجهه اولیه با اشعار بیدل، با آنها روبهرو میشود. کاظمی در واقع راه ورود به دنیای پر رمز و راز بیدل را با این گزینش و شرحهای خود هموار و آسان کرده است.