از شرق تا غرب با شکنجههای مشابه/ محمدسرور رجایی

بسیار سخت است که آمریکایی‌ها دستگیرت کنند و برای گناهی که نکرده‌ای، بیش از 40 ماه زندانی شده و شکنجه شوی. آن‌هم در زندان‌های بدنام بگرام و گوانتانامو. و بسیار سخت‌تر، آن زمانی‎ست که هم‌بندی‌های اتاقِ قفسی‌ات در زندان گوانتانامو، آن‌هایی که با القاعده و طالبان نسبت دارند، بدانند که شیعه هستی و به‎خاطر شیعه بودنت بایکوت شوی.

در هفته‌ای که گذشت دیداری داشتم با دکتر موسوی، کسی که 43 ماه در زندان‌ آمریکایی‌ها در گوانتانامو و بگرام افغانستان، به اتهامی واهی زندانی و شکنجه شده است. بارها باهم در این مورد صحبت کرده‎ایم و باز هم صحبت خواهیم کرد، ولی هرگاه از شکنجه‌های آمریکایی‌ها سخن می‌گوید، نفرتم از آمریکا و حقوق بشرش بیشتر می‌شود. دکتر موسوی حرف‌هایش را با خنده شروع می‌کند و با اندوه ادامه می‌دهد:

چند سال پیش زمانی‎که می‌خواستم به افغانستان بروم، شبی تلویزیون ایران گزارشی در مورد آزار زندانیان در گوانتانامو پخش می‌کرد. با خودم گفتم آیا می‌شود این زندانیان را از نزدیک ملاقات کنم. زمانی‎که به افغانستان رفتم و توسط آمریکایی‌ها دستگیر شدم، هیچ فکر نمی‌کردم مرا به گوانتانامو ببرند. سه ماه در زندان بگرام بودم. انواع شکنجه‌های جسمی و روحی را تحمل کردم. اما شکنجه‌های جسمی‌ زندان گوانتانامو با شکنجه‌های زندان بگرام در افغانستان، فرق می‌کرد. یکی از آن‌ها بی‌خوابی دادن بسیارِ زندانی بود. در گوانتانامو کسانی را می‌شناختم که در 24 ساعت، 24بار، اتاق قفسی‌اش را عوض می‌کردند. قانون هم این بود که حتی در کوچکترین جابه‎جایی زندانیان، به دست‌ها و پا‌های آن‌ها زنجیر می‌زدند. یک شکنجه دیگر این بود که زندانی‌ها را در اتاق‌های بسیار گرم یا بسیار سرد نگه می‌داشتند. آمریکای‌های مدعی حقوق بشر، در شکنجه کردن زندانی متخصص بودند و نقاطی از بدن را برای شکنجه‌ انتخاب می‌کردند که اگرچه از شدت درد منجر به بیهوشی زندانی می‌شد، ولی آثار شکنجه باقی نمی‌ماند. آمریکای‌ها از علم پزشکی در زندان گوانتانامو در شکنجه‌گری‌های‎شان استفاده می‌کردند. خودم در زندان بگرام شکنجه بی‌خوابی را دیده بودم، در آن‌جا می‌خواستند به هر نحوی که شده از من اعتراف بگیرند. به هر نحو ممکن، یا با حرف، یا با تطمیع و یا به زور شکنجه. من گناهی نداشتم که اعتراف کنم، پس شروع کردند به شکنجه. بدترین شکنجه زندان بگرام، 15 شبانه روز بی‌خوابی بود، در هر شبانه‌روز 15 دقیقه اجازه داشتم بخوابم. یک موزیک مستهجن پرسروصدای غربی را هم با صدای ناهنجار و گوشخراش، برای اذیت بیشتر ما پخش می‌کردند. بعد قرار شد مرا به گوانتانامو بفرستند. 15 شبانه روز دیگر از ترس خوابم نمی‎برد! گمان می‌کردم مأمور شکنجه بالای سر من ایستاده است...

دکتر موسوی با انرژی خاصی صحبت می‌کند. خاطراتِ بی‌خوابی‌هایش مرا یاد سخنان مجاهد افغان نعیمی، می‌اندازد، او در سال 1367 در کابل دستگیر و توسط نیروهای امنیتی که در شوروی سابق آموزش دیده بودند، شکنجه می‌شود. جالب این‌جاست که نعیمی در زندان صدارت هم‌اتاقی یک زندانی ایرانی است و وقتی می‌فهمد که نعیمی هم شیعه است، به کمکش می‌آید و می‌گوید: این‎جا سکوت کن و حتی با من هم سخن نگو. اما شکنجه‌ها خیلی مشابهند. نعیمی می‌گفت:

بعد از دستگیری، دو ماه در زندان صدارت بودم و هر دو روز یک‎بار، مرا به شکنجه و تحقیقات می‌بردند. اما آخرین باري كه مرا براي تحقیقات بردند، یک هفته شکنجه‌ام دادند. وقتی آن‌ها دريافتند كه من به هيچ وجه حاضر نیستم اعتراف کنم، شش شبانه‎روز مرا بیدار نگه داشتند، هر لحظه که ناخواسته چشمانم بسته می‌شد، مأموری بالای سرم بود که سرم را به دیوار می‌کوبید. بعد از شش شبانه‎روز شکنجه بی‌خوابی، احساس می‌کردم که اصلا وزن ندارم و مثل پرکاه سبک شده‌ام. وقتی به سلولم منتقل كردند، بلافاصله به خواب رفتم و نمی‌دانم چند ساعت یا چند روز خواب رفته بودم که دوباره آمدند و مرا به تحقیق بردند و گفتند اگر اعتراف نکنی زندگی‌ات تباه می‎شود. گفتم چیزی برای گفتن ندارم و شکنجه دوباره آغاز شد...

از مشروطه تا انقلاب چه بخوانیم؟ / یاسر عسکری

قبل از مطالعه درباره تاریخ معاصر، باید مطالعاتی درباره جریان‏شناسی تاریخ‌نگاران معاصر داشت. تا زمانی‎که از جریان‌‎های تاریخ‏نگاری معاصر مطلع نباشیم، به کنه حقایق تاریخ معاصر ایران دست پیدا نخواهیم کرد. غالب مشکلات و معضلات ما در عرصه تاریخ‏پژوهی معاصر، برای جوانان و حتی اساتید، همین بی‌توجهی به جریان‌‎های تاریخ‌نگاری است. چراکه غالبا هر فرد با تعلقات و گرایشات سیاسی خاص خود، سراغ حوادث و اتفاقات تاریخ معاصر از یک دیدگاه رفته است و همین باعث تعلق خاطر به آن دیدگاه شده و همین تعلقات و گرایشات در نخستین مطالعات تاریخی، باعث شده است که نتواند نگاه جامعی به تاریخ معاصر پیدا بکنند و تحلیل‌‎های تاریخی‏اش، صحت و جامعیت لازم را نداشته باشد.

ارائه سیر مطالعاتی منسجم، متقن و جامع در زمینه تاریخ معاصر، کاری دشوار است و معمولا به همین خاطر است که صاحب‏نظران از ارائه سیر مطالعاتی کامل و جامع در این زمینه بازمانده‏اند. محققان منصف تاریخ معاصر، کتاب‎هایی از شخصیت‏‎های مختلف معرفی می‎‏کنند که هر کدام از آن‎‎ها می‎‏تواند در تحلیل برخی حوادث تاریخی راهگشا باشد. آشنایی با نظرات و تحلیل‌‎های مختلف، شاید در ابتدای امر، باعث سردرگمی ما شود، ولی پس از مطالعه مستمر، با توجه به شواهد و قرائنی برای ما در مطالعات بعدی پیش خواهد آمد، باعث جامعیت نگاه ما درباره حوادث تاریخ معاصر خواهد شد.

کتاب‌‎های «تاریخ تحولات سیاسی ایران» نوشته موسی نجفی و موسی فقیه حقانی (مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران)، «تاریخ سیاسی معاصر ایران»، (2ج) اثر سیدجلال‌الدین مدنی (دفتر انتشارات اسلامی)، «جریان‌‎ها و جنبش‌‎های سیاسی مذهبی ایران» (سال‌‎های 1357-1320) کار رسول جعفریان (مؤسسه خانه کتاب ایران)، «20 سال تکاپوی اسلام شیعی در ایران» نوشته روح‎الله حسینیان (مرکز اسناد انقلاب اسلامی)، «جریان‎شناسی سیاسی در ایران» نوشته علی دارابی (پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی)، جزو کتاب‌‎های مهم در زمینه جریان‏شناسی گروه‎‎های فعال تاریخ معاصر هستند. اخیرا نیز کتابی با نام «نگاهی به تاریخ معاصر ایران»، از استاد علی صفایی (عین صاد) منتشر شده است و با این‎که نویسنده آن، مورخ نیست و در زمینه تربیت اسلامی صاحب نظر است، اما نظرات جالب و قابل‎تأملی در این زمینه دارد.

مرکز اسناد انقلاب اسلامی و دفتر هنر و ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری، اقدام به چاپ و نشر خاطرات شخصیت‏‎های مختلفی از فعالان سیاسی معاصر کرده‏اند که هم جذاب و خواندنی است و هم خواننده را با فضا‎های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوره‎‎های مختلف آشنا می‎‏کند که مطالعه آن‎‎ها می‎‎تواند در اولویت‏‎های بعدی مطالعه قرار گیرد.

شروع مطالعات تاریخی با خاطرات شخصیت‏‎هایی مانند احمد احمد، عزت شاهی و... می‎‏تواند انگیزه مناسبی برای ادامه مطالعات تاریخ معاصر باشد. گذشته از این کتاب‎ها، اساتید و پژوهشگران تاریخ معاصر، به‎ویژه تاریخ انقلاب مقالات قابل‌توجه و ارزشمندی داشته‌اند که مطالعه مقالات و گفت‎وگو‎های آن‎‎ها می‎تواند تا حدی وجوه ناگفته‎ای از تاریخ معاصر را بشکافند. این شخصیت‌‎ها عبارتند از: مظفر نامدار، احمد رهدار، عباس سلیمی‎نمین (رییس دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر ایران)، رحیم نیکبخت، مسعود رضایی، محسن کاظمی و... البته طی سال‌‎های اخیر، نرم‎افزارهای خوبی در زمینه تاریخ معاصر درآمده‌اند که نرم‌افزار‎های «سایه روشن زمانه» (کانون اندیشه جوان)، «تاریخ معاصر ایران» (مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر)، «ایران معاصر» (مؤسسه فرهنگی نرم‏افزاری آرمان) از جمله آن‎هاست.

گذشته از این برای تکمیل و افزایش دایره معلومات تاریخی، در «دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر» که به همت آقای سلیمی‎نمین راه‌اندازی شده است، بر غالب کتاب‌‎های تاریخ معاصر ایران نقد نوشته شده که تاکنون بیش از یک‎صد جلد از آن‎ها تحت عنوان «بولتن‏‎های تاریخی» منتشر شده است. در این بولتن‏ها، ابتدا خلاصه کتاب و گزیده مطالب بحث برانگیزش آورده شده و سپس کتاب، نقد و بررسی شده است. علاوه‌بر این کتاب، فصل‎نامه‎‎هایی چون «تاریخ معاصر»، «یاد» و «آموزه» و ماهنامه «زمانه» به تاریخ معاصر ایران می‎پردازند که به ترتیب از سوی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌‎های سیاسی، بنیاد تاریخ معاصر ایران، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمت‎الله علیه) و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر می‎شوند و می‎توانند اطلاعات مناسبی درباره برخی از حوادث تاریخ معاصر ایران بدهند. در بین سایت‎ها هم سایت «پاتوق کتاب» به نشانی www.bookroom.ir مشاوره کتاب می‎‏دهد و اغلب منابع تاریخی مهم را دارد.

بازتاب

پنجره 79

مسدودسازی وبلاگ‌‎های ارزشی... / بدون نام از تهران:

(....) سر خود فیلتر می‎‎کند، بسیار وبلاگ‎های مستهجن و بهایی و مشکل‎دار در (....) هست که فیلتر نمی‎‎شوند، اما وبلاگ‎های ارزشی را فیلتر می‎‎کند. تازه مشکل فقط به فیلتر وبلاگ‎های ارزشی محدود نمی‎‎شود، بلکه بسیاری از مطالب ارزشی و یا مطالبی که لااقل ضدارزشی نیستند نیز فیلتر می‎‎شوند، مانند بسیاری از فایل‎های صوتی و تصویری آموزش طب سنتی و اسلامی و...



مسدودسازی وبلاگ‌‎های ارزشی.../ خیاط‎ها از کرج:

به‎نظر می‎رسد مسئولین محترم متأسفانه خر را گم کرده‌اند و دنبال پالان می‎گردند و به‎جای برخورد با کلان‌دزدها، سراغ بچه‎‎هایی می‎روند که فریاد دزد دزد می‎زنند. نمی‎خواهم تعمیم دهم، و بگویم در مورد همه وبلاگ‌‎های فیلترشده همین‎طور بوده. اما این یک مشکل اساسی است که جوان‎های حزب‌اللهی و عدالت‌خواه دارند.





پربیننده‎ترین مطالب پنجره 78:



7سال فتنه در لبنان/ راحله طاهری

رییس دادگاه حریری، مشاور منافقین

وعده صادق/ حامد نعمت‌اللهی

بحران لبنان داخلی است نه منطقه‎ای / حمزه نوری





598...09196سلام در شماره 75، پرونده ادوارد براون، بین بخش اول و بخش‎‎های سه و چهار تناقض وجود دارد که بالأخره معلوم نمی‎شود در کل چطور آدمی بوده. در ص 58، تاریخ تولد او به‎جای 1862، 1826 نوشته شده. 038...09128سلام خسته نباشید، لطف کنید جنگ و جدل راه نیندازید و اذهان ملت را مشوش نکنید. این‎همه مشکل در کشور داریم، چرا فقط مشایی و رحیمی؟ 133...09125یک پیشنهاد: برای افزایش مخاطب پنجره، تبلیغات لازم است. 133...09125سلام و باتشکر از نشریه وزین و جامع پنجره. 1- برخی مقاله‎‎ها خیلی طولانی است، مثل معرفی شخصیت‎ها.2- با کاهش تعداد صفحات مجله قیمت آن کاهش ‎یابد. 906...09125در مورد مصاحبه با دکتر فیاض:- جامعه سوسیال، طبقه متوسطش بیشتر است. این جامعه، یک جامعه روشنفکری ست. - «فرانسه» (مظهر جامعه سوسیال در دنیا) کشوری‎ست که گرایش سوسیال شدیدی دارد. - در این‎جا امر سوسیال، به‎معنای سکولاریزه کردن قشر متوسط است. در کشور‎های کاتولیکی مانند ایتالیا و فرانسه روشنفکر کمتر به چشم می‎‎آید.جملات فوق با تلخیص و البته بدون تصرف در مفهوم، از متن مصاحبه ایشان انتخاب شده. به‎نظر می‎رسد در مورد «فرانسه» گزاره‎‎های بیان شده متنافرند! اشکال از دکتر است یا از متن؟! 112...09122مجله خیلی تحلیلی است، ای کاش خبر‎های بولتنی را هم به آن اضافه کنید.097...09112تشکر از مصاحبه دکتر فیاض و کتاب روشنفکری دکتر پارسانیا.