هاشمی مسأله اصلی نیست، هست / فرشاد مهدی‌پور

نبايد شايعه‌پراكنى كرد؛ دشمن اين را مي‎خواهد. دشمن مي‎خواهد شايعه‌پراكنى كند؛ مي‎خواهد دل‎ها را نسبت به يكديگر، نسبت به مسئولين بدبين كند...» (هر چند به این سخن از سوی نفر ماقبل آخر، در مشهد، بی‌اعتنایی شد). برخی (و نه همه) شعارهای سر داده شده در دو هفته گذشته، محصول رفتارها، گفتارها و کنش های نادرست رییس مجمع تشخیص و بعضی از اطرافیان وی بوده و هست، اما باید به‎خاطر داشت که در این میان نباید به کسی ظلمی کرد و او را به ناروا، متصف به صفتی کرد که مستحق آن نیست.



مرز جاری در فضای سیاسی کشور، انقلابی‎گری و ضدانقلابی بودن است؛ هیچ عقل سلیمی توصیه نمی‎کند که در گرماگرم چنین نبرد بزرگی (که آرایش نیروهای سیاسی ایران را از اساس دگرگون ساخته) ما از جبهه انقلاب بکاهیم و بر عده ضدانقلاب بیفزاییم. این اصل بدیهی، بسیار فراتر از جایگاه و سابقه رییس مجلس خبرگان است، چه این‎که به‎درستی ایشان متفاوت از دو چهره اصلی اغتشاش گر عمل کرده و با آن سومی نیز متفاوت است. تفکیک میان این نام ها و یک دست ندانستن آن، مقدمه‎ای ضروری برای تقویت جبهه خودی است. تلاش برای خارج کردن رییس مجمع از دایره نظام (خوابی که انشاءالله به توفیق حضرت حق محقق نخواهد شد)، حتما دشمنان را شاد خواهد کرد و ترفندی است از سوی یک جریان منحرف سیاسی، برای رسیدن به مطامعی خاص و ناخالص؛ جریانی که می‎خواهد با ایجاد دورهای تسلسل‎گونه متعدد، نوک پیکان انتقادها را در نهایت به جایی هدایت کند که نباید.



موضع رییس مجلس خبرگان، مسأله اصلی کشور نیست و اگر راهبرد اصلی-فرعی کردن موضوعات مطرح است، تنها نباید آن را به سود یک فرد یا جریان تفسیر کرد؛ جریانی که احتمالا بود خود را در نبود دیگران می‎بیند. ضمن آن که سکوت رییس مجمع، سخنان کم‎اثر و کم‎رمق گفتن در مقابل آشوب‎گران، فعال ماندن برخی اطرافیان مسأله دار و... نیز نمی‎تواند تا ابد ادامه داشته باشد و این انتظار باقی بماند که همگان سکوت کنند و حرفی نزنند.

انتظار اعلام‎موضع شفاف درباره رفتارهای غیرقانونی جریان ضد انقلاب و عدم اصرار بر حمایت از رفتارهای نابخردانه برخی فرزندان (که اتهاماتی امنیتی - اقتصادی نیز درباره آنان مطرح شده) یک حداقل اندک برای بازگشت به شرایطی باثبات است که می‎تواند از نقدها کاسته، همراهی ایشان با اکثریت ملت را تثبیت کرده و عملکرد پرسئوال گذشته را جبران کند

عدم شفافیتي برای تمام فصول / امیدوار بنی‎سلیم

هاشمــی رفسـنجانی، کسی‎که زمانی به‎عنوان یکی از استوانه‎های انقلاب تعبیر می‎شد و اکنون در برخی میدان‎های شهر فریاد علیه‎اش سر می‎دهند، در یکی از حساس‎ترین مقاطع دوران سیاسی خود قرار دارد. زیرا از یک سو با رسیدن به موعد انتخاب هیأت‎رییسه مجلس خبرگان، بواسطه خطاهای ایشان برخي تلاش می‎کنند تا وی، بار دیگر در صندلی حساس‎ترین مجلس قانونی ایران ننشیند و از طرف دیگر، وقایع روزهای اخیر جامعه، باعث شده تا گروه زیادی از سیاسیون، از او بخواهند موضعش را شفافتر اعلام کند. ولی هاشمی رفسنجانی بار‎ها گفته موضعش

هاشمــی رفسـنجانی، کسی‎که زمانی به‎عنوان یکی از استوانه‎های انقلاب تعبیر می‎شد و اکنون در برخی میدان‎های شهر فریاد علیه‎اش سر می‎دهند، در یکی از حساس‎ترین مقاطع دوران سیاسی خود قرار دارد. زیرا از یک سو با رسیدن به موعد انتخاب هیأت‎رییسه مجلس خبرگان، بواسطه خطاهای ایشان برخي تلاش می‎کنند تا وی، بار دیگر در صندلی حساس‎ترین مجلس قانونی ایران ننشیند و از طرف دیگر، وقایع روزهای اخیر جامعه، باعث شده تا گروه زیادی از سیاسیون، از او بخواهند موضعش را شفافتر اعلام کند. ولی هاشمی رفسنجانی بار‎ها گفته موضعش در مقابل جریانات اخیر و به‎خصوص آشوب‎های بعد از انتخابات سال گذشته چیست. اوج این اظهارنظر‎ها را در خطبه دوم نماز جمعه تهران (26 تیر 88) می‎توان دریافت و هاشمی بار‎ها گفته نظرش همان است که بود.



موضعي انتقاد برانگيز و مبهم

در این گزارش، فراز و فرودهای اظهارات هاشمی رفسنجانی درباره وقایع اخیر و پس از آن انتقادات و دفاعیاتی که درباره این شخص تأثیرگذار می‎شود، با نگاهی به آینده رییس‎جمهوری، رییس مجلس، فرمانده کل قوای پیشین ایران و رییس فعلی مجلس خبرگان قانون اساسی و مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان می‎شود و صد البته نباید از یاد برد حرف و حدیث‎‎هایی نیز درباره بازنگری احتمالی آینده در باب اعضای مجمع تشخیص مصلحت در فضای جامعه وجود دارد.

گلایه‌ها

با برگزاری مناظره انتخاباتی بین دو رقیب اصلی، محمود احمدی‎نژاد که رقیب را متهم می‎کرد از حمایت‎های همه‎جانبه هاشمی برخوردار است، در اظهارات بی‎سابقه‎ای، مفاسد مالی زیادی را متوجه برخی از چهره‎های نظام و فرزندان آن‎‎ها کرد. بلافاصله هاشمی رفسنجانی، که از وی در آن برنامه زنده نام برده شده بود، درخواست کرد در صدا و سیما به این سخنان پاسخ دهد، با این‎حال به فاصله چند روز هاشمی دست به قلم شد تا در نامه‎ای به مقام معظم رهبری، مسائلي تازه را بازگويد وپيشاپيش خبر از وقوع تشنجهايي در كشور بدهد

پس از انتخابات، غائله «رأی من کو؟» و القای تقلب در رأی مردم، باعث بازداشت تعدادی از افراد پشت كرده به نظام و در کنار آن‎ها، عده‎اي اغتشاش‎گر شد که در خیابان‎ها به بی‎نظمی پرداخته بودند. یک ماه بعد، هاشمی رفسنجانی در اصلی‎ترین موضع‎گیری خود، بار دیگر مسایلی را مطرح کرد که سوءاستفادههاي فراواني را سبب شد. اين سخنان موضع‎گیری هاشمی در«حمایت از کاندیداهای شکست خورده» ارزیابی شد و عده‎ای از موج سخنان وی در نماز جمعه بهره بردندو با به آشوب کشیدن خیابان‎های اطراف دانشگاه تهران، بار دیگر فضای التهاب را در جامعه دامن زدند.

متاسفانه هاشمی برای چندی سکوت را انتخاب کرد و از اظهار‎نظر درباره حوادثی مانند روز قدس و عاشورا، شانه خالی کرد، ولی در این میان، بار‎ها با کلام خود، سعی کرد مخاطبان متعددش را از بین موافقان و مخالفان، در چهره اعتدال‎گرایانه خود و سیاست «نه سیخ بسوزد و نه کباب» اسیر کند. با این همه، دانشجویان مشهد، وی را در نیمه آذرماه 88 به گفت‎وگو کشیدند؛ هاشمی در جمع آنان، سخنانی را بر زبان راند که بعدا باعث به‎وجود آمدن موج تازه انتقادات مخالفانش گردید. دامنه اعتراضات مخالفان هاشمی به این سخنان تا جایی پیش رفت که دفتر این شخصیت سیاسی، مجبور شد تکذیبیه‎ای برای اخبار منتشره از سوی رسانه‎ها صادر کند و کلمه به کلمه اظهارات افراد حاضر در جلسه 14 آذر مشهد را بازنشر دهد.

هاشمی در آن جلسه با تکرار خطبه‎های 26 تیر 1388 گفته بود: «از جرياناتي كه در كشور ميگذرد، راضي نيستم و هيچ مناسب نبود جامعه ما در شرايطي كه از طرف دشمنان كاملا تحت فشار است، شاهد اين مسايل باشد.»

او بار دیگر تکرار کرد: «موضع خود را به صورت صريح در نمازجمعه‎اي كه بعد از اين حوادث داشتم، گفتم. راهكاري كه قبلا دادم و هنوز هم محكم روي آن عقيدهام هستم، اين است كه بايد درگيري‎هاي ميداني در خيابان‎ها و دانشگاه‎ها را تمام كنيم. اين حالت كه مسئله را حل نميكند. چند شعار عليه همديگر ميدهند كه كينه‎ها را بيشتر و دل‎ها را از هم دور ميكند. يا در خيابان‎ها جمع شوند و اين طرفي‎ها شعار بدهند و آن طرفي‎ها بزنند و به همديگر اهانت كنند.»

البته این سخنان ظاهرالصلاح نبود که منتقدانش را به واکنش واداشت، بلکه متن منتشره اظهارات او از سوی تارنمای رسمی اش نشان می‎دهد هاشمی در 14 آذر مشهد نیز همچنان صریح نسبت به شرایط روز کشور با این ادبیات نادرستی انتقاد کرده بود: «...معلوم است (در شرایط فعلی) هيچ طرف(ی) از پا در نميآيد. حكومت همه‎چيز را در دست دارد، پول، نيرو و رسانه دارد و بالأخره كساني را دارد كه در مواقع لزوم در خيابان‎ها جمع شوند. بسيج و سپاه را هم دارد...در آن طرف هم عده زيادي از مردم هستند. دانشجو، دانشآموز، استاد، معلم، مدير، كارگر، كاسب، زن و مرد و... كه بعضي‎ها ساكت و بعضي‎ها فعال هستند. اين‎گونه كه به‎جايي نميرسيم. واقعا الان نميتوان جامعه را با سركوب اداره كرد. جامعه‎اي كه 3 تا 4 ميليون دانشجو و ميليون‎ها فارغالتحصيل دارد.... اين که... رسانه‎ها را ببنديم كه كسي خبري نداند. مثلا صدا و سيما يك‎طرفه حرف بزند. حرف‎هاي يك طرف را كاملا خوب نمايش بدهد و حرف‎هاي يك طرف را اصلا نگويد يا تغيير بدهد. روزنامه‎هاي منتقد آزاد نباشند و خيال روزنامه‎هاي طرفدار حكومت كاملا راحت باشد. اين وضع قابل دوام نيست. شرايط امروز هم مثل 30 - 40 سال پيش نيست،الان اين‎گونه نيست. اگر كسي حرف كوچكي بزند يا در خيابان حركت كوچكي بكند، كسي آن طرفتر فيلم‎برداري ميكند و همه سايت‎ها و تلويزيون‎هاي دنيا ميگذارند... .»



موج تازه

اکنون پس از گذشت بیش از یک‎سال از حوادث عاشورای سال گذشته و با رویدادهای 25 بهمن امسال ( كه در طول اين مدت يك بار هاشمي با دعوت از موسوي به هيات امناي دانشگاه آزاد سوالات زيادي را موجب شد)، بار دیگر انتقادات از هاشمی رفسنجانی بالا گرفته، زیرا منتقدان این شخصیت سیاسی می‎گویند نمی توانند به موضع‎گیری کلی وی در صدا و سیما که گفته بود هرگونه حرکت خلاف قانون به تعبیر امام راحل (رحمت‎الله علیه) حرام است، قناعت کنند.

ولی با این‎حال، باز هم هاشمی رفسنجانی به‎نظر می‎رسد، همان حرف سابق خود را می‎زند. زیرا وی در ابتدای بهمن ماه امسال در دیدار با شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان گفت: «در خصوص مسائل کشور مواضع خود را به‎صورت مشخص در آخرین حضورم در نماز جمعه تهران اعلام کردم و اکنون نیز به آن معتقدم. تفرقه را در شرایط فعلی کشور به صلاح نمیدانم و به همین دلیل تلاش میکنم تا به دور از جنجالهای سیاسی، پیگیر مواضع خود باشم.»

به جز طیف منسوب به دولت، بسیاری از انتقاداتی که متوجه هاشمی رفسنجانی می‎شود، ریشه در گذشته‎های دور دارد.

با این‎حال در بین منتقدان این مرد، طیف‎های مختلفی دیده می‎شوند، از چهره‎های مذهبی همچون آیت‎الله ابوالقاسم خزعلی و آیت الله محمد يزدي تا برخی نمایندگان.

ولی به‎نظر می‎رسد در روزهای اخیر چهره‎های سیاسی اصول‎گرا نيز انتقاداتي را به وي وارد مي‎دانند، تا جایی‎که دبیر مجمع تشخیص مصلحت، با اظهار نارضایتی صریح از وی، «گلایه»‎هایش را رسانه‎ای می‎کند.

محسن رضایی در «برنامه تلويزیونی دیروز، امروز، فردا» با اشاره به موضع‎گیری هاشمی در مسایل مربوط به سیاست داخلی کشور می‎گوید: «امروز روز بيتفاوتي و گلهگذاري نيست و بايد پشت سر رهبري حركت كنيم چراكه من مسير رهبري را درست ميبينم و معتقدم بايد پشت سر ايشان به جلو برويم. البته گله‎اي نيز از برخي آقايان از جمله هاشمي دارم چراكه وي ميتواند كمك بزرگي به مسئولان كشور و رهبر انقلاب انجام دهد؛ امروز روز تماشاچي بودن نيست.»

این اظهارات که در دی ماه گذشته نیز با بیان دیگری از سوی حجت السلام و المسلمین كاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران بازگو شده بود، باعث نشد هاشمی در وقایع روزهای اخیر، موضعی شفاف بگیرد و باز با همان ادبیات کلی و چند پهلوی خود، قانون گرایی و بازی در زمین قانون را به همه توصیه کرد. برخی نمایندگان مجلس، اما، با این موضع نگرفتن، چندان سر سازگاری نداشتند. از باهنر، نماینده صاحب نفوذ اصول‎گرا که به هاشمی مهلت کوتاهی برای اعلام موضع داده بود تا نماینده لردگان، که هاشمی را متهم به «حذف ولایت فقیه» در نطق پیش از دستور خود کرده بود، و فراکسیون روحانیون مجلس که با ارسال نامه‎ای درخواست کرده بود وي، موضع رسمی خود را شفاف اعلام کند، در روزهای اخیر فشار خود را مضاعف کردند، ولی به‎نظر می‎رسد هاشمی همچنان در برابر «مرده بادها» و «شفاف بگو»ها، همچنان سكوت خواهد كرد

گزينه مناسب / مرتضی بیات

پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم و اغتشاشات ایجاد شده بعد از انتخابات، در فضای سیاسی کشور شاهد اتخاذ مواضع متفاوتی از سوی اشخاص و گروه‎های سیاسی بودیم؛ برخی از افراد در برابر حوادث رخ داده سکوت پیشه کردند، برخی از افراد مواضعی علیه نظام گرفته و عملا خود را از کشتی نظام اسلامی پیاده کردند و برخی از افراد نیز با تشخیص به‎موقع وضعیت حساس سیاسی و اهدافی که دشمنان به‎دنبال آن بودند، تمام قد به دفاع از اسلامیت و جمهوریت نظام برخواستند.

در این بین یکی از خواصی که نقشی مؤثری در قبل و بعد از انقلاب اسلامی داشته و همواره در طول این سال‎ها به‎عنوان یکی از ستون‎های نظام در داخل و خارج از کشور مطرح بوده، علی اکبر هاشمی رفسنجانی است. بعد از انتخابات ریاست جمهوری 1388 و حوادث رخ داده در آن، با توجه به عدم موضع‎گیری روشن از سوی هاشمی و اتهاماتی که به برخی از فرزندان وی وارد بود، وی از سوی تعدادی از بزرگان و شخصیت‎های سیاسی مورد نقد قرار گرفته است.

اما در این میان با توجه به استراتژی نظام اسلامی مبنی بر جذب حداکثری و دفع حداقلی، آیا انتخاب گزینه حذف هاشمی و بیان افراطی اتهامات و تحویل یک فرد مسئول علی¬رغم انتقادات جدی - که به‎خاطر عدم شفافیت، دفاع بی مورد ار تخلفات برخی فرزندان و محل اتکا قرار گرفتن فتنه¬گران در سال گذشته به‎درستی از آزمون دفاع از نظام سربلند بیرون نیامده - به‎دست ضدانقلاب صحیح است؟

اساسا جذب حداکثری به معنای داشتن سعه صدر و نگه‎داشتن افراد معتقد به مبانی نظام، در دایره نظام اسلامی است؛ نه این‎که ما در پروسه‎ای، به سبب تندروی، افرادی را که به اصول پایبند هستند و در عملکرد دچار خطایی شده‎اند از دایره نظام خارج کنیم.

در این میان آن‎چه میتواند سبب دوری از افراط و تفریط شود، اعتدال است. اعتدال با مسامحه متفاوت است اما با تدبیر و حتی قاطعیت تضادی ندارد. اعتدال، راهکار عملی جذب حداکثری و دفع حداقلی و شرط تبعیت از ولایت فقیه است و عقبماندن و سبقتگرفتن از رهبری در مواضع و برخوردهای سیاسی، جز غلتیدن به وادی افراط و تفریط حاصل دیگری ندارد.

رهبر فرزانه انقلاب همچنان‎که بر قاطعیت در اجرای دقیق قانون تأکید دارند، تصریح فرمودهاند که افراد را به‎راحتی نمیتوان منافق و ضد ولایتفقیه خواند و این یعنی اعتدال مبتنی بر عدالت و انتظار آن است که معتقدان به ولایت فقیه، بیش از دیگران، به رهنمودهای رهبری پایبندی نشان دهند؛ هنگامی‎که ایشان کارهای بیرویه و اقدامات خودسرانه را کمک به فتنهانگیزی دشمن میدانند، دلسوزان نظام و انقلاب و پیروان رهبری، نهتنها خود مرتکب خودسری نمی‎شوند بلکه مانع حرکتهای بیرویه خواهند شد