هایپر مدیا | مرکز جامع خدمات رسانه ها / نگارش روزنامه |
|
|
اندازه فونت |
|
پرینت |
|
برش مطبوعاتی |
|
لینک خبر | جابجایی متن |
|
نظرات بینندگان |
پس از رأیگیری خرداد 1388
بحران چگونه سایه انداخت؟/ حميد سليمي
آرامش قبل از توفان
جمعه 22 خرداد، ساعت 9
درهای حوزههای انتخابیه در سراسر کشور باز میشود. تعرفهها روی میزهای ناظران و مجریان چیده میشود و مردم برای انداختن رأی به صندوقها مراجعه میکنند. در تهران، مردم از ساعت 11 حضور خود را در صندوقهای اخذ رأی متراکمتر میکنند. در حوزههای رأیگیری مختلف، اکنون صفوف مردم تشکیل شده که شناسنامه به دست در انتظار پرکردن تعرفههای آراء هستند. در میدان انقلاب، میدان ولیعصر، بلوار کشاورز و نقاط مختلف تهران نیز صندوقهای سیار اخذ آرا گذاشته شده است و چند نفری صف کشیدهاند تا آرای خود را به صندوقها بیندازند. رأیگیری به آرامی در جریان است. فقط در ارسال پیامک اختلال ایجاد شده که همین موضوع باعث صحبتهای درگوشی شده است. گاهی تلفنی از طرف دوستان به همدیگر زده میشود و از سرنوشت انتخابات میپرسند. بهمعنای واقعی کلمه، هیچکس نمیتواند انتخابات را پیشبینی کند!
همهچیز در جای خود
جمعه 22 خرداد، ساعت 14
با تمام شدن نماز جمعه، بدون اینکه صدایی از کسی دربیاید، مردم نمازگزار، دانشگاه تهران را بهسمت خطوط اتوبوس واحد ترک میکنند و متفرق میشوند. همگی میدانند امروز، روزی نیست که بشود در خیابان شعار داد و یا تظاهرات کرد. تجربه یک هفته تظاهرات انتخاباتی که در آن همه به میدان آمده بودند و بهصورت شبانهروزی، خیابانها را قرق میکردند، به خاطرهای دور میماند که کسی جرأت نمیکند امروز به آن فکر کند، چون ایران، محل برگزاری يكي از حساسترین انتخابات تاریخ خود است. همه به خانهها میروند تا اگر کسی رأی نداده، شناسنامه در دست به حوزههای اخذ رأی بدود که اکنون کمکم شلوغ شدهاند و صفها طولانی شده است. کمکم به غروب که نزدیک میشویم، مردم تلفنها را بهدست میگیرند و برای رأی دادن به کاندیداها از دیگری نظرخواهی میکنند: - تو به کی رأی میدی؟
-نمی دونم. خودت به کی رأی میدی؟
-هنوز تصمیم نگرفتم، ولی فکر کنم لحظه آخر به (...) رأی میدم.
شهر تهران، هنوز از کش و قوس بعدازظهر تعطیل جمعه بیرون نیامده است، ولی در حوزههای رأیگیری، شلوغی، بیداد میکند. ساعت به 20 نزدیک میشود. کمکم چند نوبت تمدید مهلت رأیگیری تمام میشود و صندوقها پلمپ میشود.
ستاد تخلیه شده
جمعه 22 خرداد، ساعت 22
برج چهار طبقه بلوار کشاورز، محل ستاد مرکزی مهدی کروبی، ناگهان خالی شده است. میزها با کاغذهای پاره تراکت کروبی که با انگشت به چیزی اشاره میکند، انباشته شده و جابهجا، تکههای نان خشکیده و ظرفهای سلفونی غذا ریخته است. جوانی که همیشه دم در، پشت میز مینشیند، دیگر نیست تا آدم را سینجیم کند. هرچه که هست، ستاد این کاندیدا، دقیقا ترجمهای برای مقر لشگر شکست خورده است. هیچکدام از فعالان ستاد، حضور ندارند. کروبی معلوم نیست کجا رفته است. هرچند یکی دو نفر از نزدیکان وی در راهپلهها پچپچ میکنند که وی برای بررسی شمارش آرا به ساختمان وزارت کشور در خیابان فاطمی رفته است.
از ستاد کروبی تا خیابان آب که به خیابان فاطمی و محل ستاد انتخاباتی کشور منتهی میشود، پیاده یک ربع راه نیست. آن هم در شب خلوت پایان انتخابات سرنوشتساز 1388.
تدارکات ضدشورش
جمعه 22 خرداد، ساعت 22 و 30 دقیقه
نیروهای انتظامی، با ایجاد موانعی، حرکت خودروها را به مسیرهای موازی سوق دادهاند و مقابل وزارت کشور از طرف میدان جهاد، کاملا با افراد مجهز بسته شده است. در این سوی خیابان، از سرازیری کوچههای فرعی منتهی به خیابان ولی عصر که بگذری، به ستاد مرکزی میرحسین موسوی میرسی که در یک ساختمان چند طبقه قرار دارد. عقربههای ساعت به 23 نزدیک میشود. جنبوجوش محسوسی در ابتدای ورودی کوچه و ستاد مرکزی موسوی دیده میشود. خبرنگاران دوربین به دست و سه پایه به پشت، خود را از میان اعضای ستاد که با کت و شلوارهای سرمهای، مانع ورود افراد متفرقه میشوند، عبور میکنند تا در کنفرانس خبری میرحسین موسوي شرکت کنند.
من پیروزم
جمعه 22 خرداد، ساعت 23
چهرههای بور با دوربینهای بزرگ و جدید، خود را دواندوان به ستاد میرسانند و بدون مانع بهخصوصی از گیت امنیتی ستاد رد میشوند. هواداران و اعضای ستاد، بیرون در ایستادهاند و منتظرند.
ناگهان خبر مثل توپ میترکد. میرحسین موسوی در کنفرانس خود اعلام میکند كه برنده انتخابات شده است و از سایر رقبا به شکل فاحشی جلو زده است. اعضای ستاد وی، همدیگر را میبوسند و تبریک میگویند، ولی زمانیکه چند نفر از مأموران امنیتی، از مردمی که مقابل ستاد تجمع کردهاند، میخواهند آنجا را خلوت کنند، صحبتهای درگوشی اوج میگیرد.
هنوز هیچ خبر رسمی از ستاد برگزاری انتخابات، منتشر نشده است. هیچ رأیی قرائت نشده و هیچکس نمیداند رییسجمهور بعدی ایران کیست. با این حال، برنامههای شبکههای ماهوارهای خارج از کشور قطع شده و بهصورت لحظه به لحظه، گزارش تهران روی آنتن میرود. از جمله دیگر بینندگان ماهوارهای در داخل و خارج از کشور میدانند میرحسین موسوی خود را رییسجمهور ایران میبیند، چه با اعلام رسمی آرا و چه بدون آن!
احمدینژاد جلو میزند
شنبه 23 خرداد، ساعت 3 و 30 دقیقه
رادیو سراسری با اعلام اینکه رأی محمود احمدینژاد از مرز 7 میلیون نفر گذشته، آرای میرحسین موسوی را زیر 2 میلیون اعلام میکند. سایر کاندیداها نیز رأی قابلملاحظهای نیاوردهاند. تلفنها به صدا درمیآید. بهدلیل کند بودن سیستم اینترنتی، صفحه اصلی هیچیک از سایتهای اطلاعرسانی، بالا نمیآید. رادیو هر چند دقیقه یکبار، آخرین تغییرات را میگوید. باز هم احمدینژاد با اختلاف معناداری، همه را پشت سر گذاشته است. ولی هرچه که هست، مردم رأیدهنده قرار است صبح شنبه به سر کار بروند و حالا خوابیدهاند. عدهای خواب به چشمشان نمیآید و مانند ارواح سرگردان در کوچهها و خیابانها میچرخند.
تیترهای آماده شده
شنبه 23 خرداد، ساعت 8
دکههای روزنامه فروشی حالا کاملا با روزنامههای گوناگون چیده شدهاند. روزنامههایی که اکثرا از حضور مردم در انتخابات تقدیر کردهاند ولی ناگفته پیداست خبر زیادی در صفحات آنها نمیتوان پیدا کرد، هرچه باشد، اخبار مهم درست در زمان بعد از چاپ روزنامهها اتفاق افتاده است.
چهره برنده پیدا میشود
شنبه 23 خرداد، ساعت 10
سایتهای اینترنتی هنوز با سرعت پایین دانلود میشوند. پیامکها قطعند و همه دنبال جواب یک سئوالند: انتخابات چی شد؟ اطلاعیههایی از میرحسین موسوی دست به دست میچرخد. در این اطلاعیه، مردم را به حضور در صحنه انتخابات فراخواندهاند و معلوم است در روز یا روزهای گذشته، صادر شده است. خبرگزاری فارس در ساعت 10 صبح اعلام میکند رأی احمدینژاد از 24 میلیون خواهد گذشت. با این حال، ستاد انتخابات کشور، هنوز موفق به دریافت اطلاعات شمارش آرا در برخی از مناطق، مانند تهران نشده است. با این همه، تجمعهای پراکنده در مناطق مرکزی تهران، از جمله خیابان ولی عصر، خیابان انقلاب، بولوار کشاورز و بهخصوص در مقابل ستاد میرحسین موسوی، شکل گرفته است. نیروی انتظامی، هنوز مردم را با آرامش دعوت به متفرق شدن میکند. با این حال، ازدحام جمعیت در مناطق اطراف وزارت کشور، خصوصا میدان و خیابان ولیعصر بهقدری بالاست که خودروها نمیتوانند بهراحتی عبور کنند. کارگران شهرداری شروع کردهاند شعارنویسی دیوارها را کمکم پاک کنند. اولین سنگ به شیشه یکی از وانتهای دو کابینه نیروی انتظامی مینشیند و تشنج از کوچه منتهی به ستاد میرحسین موسوی شروع میشود.
بعد از اعلام نتيجه انتخابات توسط خبرگزاريهاي رسمي كشور، فاتح به نمايندگي از موسوي اعلام كرد كه روز شنبه ساعت 10 صبح 23 خرداد 1388 در دفتر روزنامه اطلاعات كنفرانس مطبوعاتي خواهد داشت، در حالي كه رسانههاي غربي در خصوص اين كنفرانس گفته بودند كه موسوي علاوه بر تأكيد بر تقلب در انتخابات، از مردم خواهد خواست براي احياي حقوق خود به خيابانها بيايند؛ البته اين كنفرانس خبري در آن ساعت برگزار نشد.
يك ساعت بعد از لغو نشست خبري موسوي، برخي از حاميان وي كه در مقابل روزنامه اطلاعات منتظرش بودند با سر دادن شعار «گفته بوديم اگر تقلب بشه، شنبه قيامت ميشه» به سمت خيابان فاطمي و محل ساختمان وزارت كشور حركت كردند،
بشکه باروت پر میشود
شنبه 23 خرداد، ساعت 10 و 30 دقیقه
هنوز هیچکدام از مقامات رسمی، بیانیه و یا اطلاعیه ندادهاند. آمار رسمی اندکاندک میزان رأی احمدینژاد را بالای 20 میلیون و رأی موسوی را اندکی بیش از نصف آرای احمدینژاد اعلام میکند. دیگر اکنون همه فهمیدهاند میرحسین موسوی، محسن رضایی میرقائد و مهدی کروبی بازنده انتخابات شدهاند. ازدحام در خیابانهای اطراف وزارت کشور بهقدری زیاد است که دیگر خودروها جرأت عبور ندارند. ناگهان اولین شعارها در میان جمعیت ظاهر میشود. زمانیکه نیروهای انتظامی، چند نفر را دستگیر میکنند و برخی از مردمی که تجمع کردهاند، فریاد میزنند: «ولش کن! ولش کن!» بهناگاه، انفجار رخ میدهد. در بولوار کشاورز، یکی از عابران بهسمت موتورسواران نیروی انتظامی سنگ پرتاب میکند و آنها دست به مقابله میزنند. درگیری بین اغتشاشگران و نیروی انتظامی از این لحظه جدی میشود. درگیری به میدان ولی عصر و خیابان ولی عصر کشیده میشود و کمکم از بالا تا میدان ونک و از پایین تا چهارراه ولی عصر و خیابان انقلاب، شعارهایی که عموما درباره انتخابات و رأیگیری است، شنیده میشود.
بانکها را دریاب
شنبه 23 خرداد، ساعت 14
نیروی انتظامی، هنوز در حد و اندازه برخورد نزدیک، خود را نشان نداده است. به اندازهای که اغتشاشگران، میدان را خالی کنند، جلو میآید و آشکار است دستوری در برخورد خشن با آنها ندارد. در یک لحظه، همهجا پر از برگههای کوچک کاغذ میشود. اطلاعیهای با امضای میرحسین موسوی روی سنگفرشهای پیادهروها چرخ میخورد که در آن، کاندیدای بازنده انتخابات، مردم را به حضور در خیابانها تشویق میکند. میرحسین نوشته است تا جان در بدن دارد برای پاسداری از رأی مردم در صحنه میایستد.
اکنون دیگر اغتشاشگران، آشکارا، سطلهای زباله را آتش میزنند و با چوب و چماق به جان شیشههای ایستگاه خطوط واحد افتادهاند. رفت و آمد عملا در خیابانهای مرکزی پایتخت قطع شده و دود، همهجا را گرفته است.
در این میان، ناگهان شیشه چند بانک شکسته میشود و جماعتی که ناگفته پیداست از اراذل نامدار شهر هستند، با دستمالهای آغشته به بنزین، بانکها را به آتش میکشند. همهجا درگیر این موضوع میشود که باید سوزاند و شکست و خرد کرد. مردم به خانهها دویدهاند و خیابانها اکنون در اختیار جمعی از اوباش شناخته شده است که به صغیر و کبیر رحم نمیکنند. هرکس را میبینند میزنند و هرچه باجه تلفن و سطل و تابلوی راهنمایی است، میشکنند، میسوزانند و از جا درمیآورند. هجوم ناگهانی به بانکها، دستگاههای خودپرداز و ایستگاههای شرکت واحد ادامه دارد. در تقاطع خیابان طالقانی با خیابانهای دیگر، عدهای شعار میدهند و تعدادی، همچنان شیشه مغازهها و بانکها را با تابلوهای راهنمایی که از جا درآوردهاند، خرد میکنند.
نفت روی آتش
شنبه 23 خرداد، ساعت 17
شبکههای ماهوارهای خارج از کشور، برنامههای عادی خود را قطع کردهاند و بهصورت مستقیم به رویدادهای تهران، بهخصوص خیابانهای منتهی به وزارت کشور میپردازند. اکنون دیگر، تلفنها هم بهکار افتاده و همه در جریان درگیریهای اطراف وزارت کشور قرار دارند. نیروی انتظامی، افراد معدود خود را بهسمت ساختمان وزارت کشور عقب کشیده است و اوباشهاي انتخاباتی، کنترل اوضاع را در برخی خیابانها به دست گرفتهاند. گاهی، جلو میکشد تا موج اغتشاشگران را پس بزند، ولی معلوم است که با نیروی چندان زیادی در عمل، وارد نمیشود. نزدیک به غروب، تمامی خیابانها از دود سیاه پر شده و کمکم، مردم خود را برای حضور در برابر اغتشاشگران آماده میکنند. اولین نیروهای مردمی، از سمت جنوب خیابان ولی عصر به بالا میآیند و درگیری بین مردم و اغتشاشگران بالا میگیرد. اکنون اغتشاشگران به کوچههای فرعی دویدهاند و نیروی انتظامی و مردم کنترل اوضاع را در خیابانهای مرکزی شهر بر عهده دارند. همچنان هیچیک از مقامات رسمی کشور، اعلان موضع نکرده است، ولی در میان دود و خاکستر خیابانهای تهران، میتوان ورقهای سوخته اطلاعیههای میرحسین موسوی را دید که مردم را به حضور در خیابانها تا پای جان، تشویق میکند.
اوضاع موقتا کنترل میشود
شنبه 23 خرداد، ساعت 22
با حضور بهموقع نیروی انتظامی و به میدان رسیدن گروهی از مردم که با پرچم و پلاکاردهایی در دفاع از نظام در خیابانها حضور یافتهاند، اغتشاشگران به خیابانهای شهر گریختهاند. اوضاع در اطراف وزارت کشور آرام است؛ هرچند تعداد زیادی از سطلهای زباله در خیابان میسوزد و دود از بسیاری مغازهها و بانکها بلند است، ولی آتش آشوب به خیابانهای جنوبیتر رفته و منطقه برای اهالی امن شده است. تا صبح، اوضاع کاملا در اختیار نیروی انتظامی قرار میگیرد و کمکم گمانهزنیهای مقامات سیاسی، طرفهای رقیب و صدا و سیما آغاز میشود. ولی این تنها، شروع ماجراست، ماجرایی که برای هفتهها ایران را مرکز کانون توجه جهان قرار میدهد و باعث میشود انتخابات 1388 بدل به پرحاشیهترین انتخابات تاریخ معاصر ایران شود