كوي دانشگاه پرونده‌اي دردست بررسي

آما‌ر ‎های چاقی که لاغر شد! / مصطفي مسلمي

واژه ترکیبی «کوی دانشگاه» تا 18 تیر سال 1378 برای عموم مردم شناختگی چندانی نداشت. «کوی دانشگاه» هم مانند «بازداشتگاه کهریزک»، یک‎شبه راه صد ساله را در کسب شهرت طی کرد و به چنان آوازه‎ای رسید که این آوازه تا سال‎‎های سال از ذهن و خاطره ایرانیان پاک نخواهد شد. در دوران حاکمیت دولت اصلاحات، دوم خردادی‎‎های تندرو با تحریک احساسات تعدادی از دانشجویان و سوار شدن بر موج افکار آنان با شعار «برای دموکراسی، به‎خاطر آزادی»، معرکه‎ای برپا کردند و واقعه‎ای به وجود آوردند که در آن، عده‎ای خطاکار و تعدادی بی‎خطا، مصدوم و مجروح شدند. بعد هم رسانه‎‎های «آن ور آبی» با عناوینی همچون «کشتار دانشجویان» این واقعه را در بوق و کرنا کردند. این در حالی بود که به تصریح گزارش کمیته تحقیق شورای عالی امنیت ملی، فردی در حادثه کوی دانشگاه کشته نشده بود.



دستور رهبر انقلاب برای محاکمه سریع خاطیان

در رخداد 18 تیر 1378 هم مانند ماجرای کهریزک که تعدادی از مأموران انتظامی مرتکب خبط و خطا شده بودند، اشتباه و تندروی از آنان سرزد که با دستور رهبر معظم انقلاب مورد محاکمه و مجازات قرار گرفتند.

در بخشی از پیام رهبر انقلاب که در تاریخ 22 تیر 1378 صادر شد، آمده بود: «دو روز است که جمعی از اشرار با کمک و همراهی برخی از گروهک‎‎های سیاسی ورشکسته و با تشویق و پشتیبانی دشمنان خارجی در سطح تهران به فساد و تخریب اموال و ارعاب و عربده‎جویی پرداخته و موجب سلب امنیت و آسایش مردم شده‎اند. دشمنان زبون و حقیر اسلام و انقلاب گمان کرده‎اند، انقلاب و مردم مؤمن و انقلابی به آنان اجازه خواهند داد که با فتنه‎انگیزی خود راه سلطه آمریکای جنایتکار را بر میهن عزیز ما هموار کنند. گروهک‎‎های وابسته و معاند، طبق تحلیل اربابان و معلمان خود، گمان کرده‎اند مردم ایران از اسلام و انقلاب، دست برداشته‎اند و به خیال باطل خود می‎خواهند از انقلاب اسلامی انتقام بگیرند. ولی غافل از این‎که ملت مؤمن و شجاع و هوشیار به آنان و اربابان و پشتیبانان آنان اجازه ادامه شرارت را نخواهند داد و نظام مقتدر اسلامی، آنان را به‎شدت منکوب خواهد کرد. به مسئولان در دولت و به‎خصوص مسئولین امنیت عمومی تأکید شده است که با درایت و قدرت، عناصر مفسد و محارب را در جای خود بنشانند و بی‎شک کسانی که چشم به فتنه‎انگیزی‎‎های این روسیاهان دوخته‎اند، مأیوس خواهند شد. ملت بزرگ ایران مخصوصا جوانان عزیز باید در کمال هوشیاری مراقب حرکات دشمن باشند و به‎طور کامل با مأموران، همکاری کنند و عرصه را بر عناصر مزدور و خود‎فروخته دشمن، تنگ نمایند و به‎خصوص فرزندان بسیجی‎ام باید آمادگی‎‎های لازم را در خود حفظ کنند و با حضور خود در هر صحنه‎ای که حضور آنان در آن لازم است، دشمنان زبون را مرعوب و منکوب سازند.»

البته سردار فرهاد نظری فرمانده انتظامی تهران بزرگ که بعد از غائله 18 تیر از سمت خود برکنار شد، در دفاع از خودش می‎گوید: «با توجه به گستردگی آشوب و شورش در حساس‎ترین مناطق پایتخت در 18 تیر 1378 دستور هرگونه برخورد با تظاهرکنندگان و آشوبگران از سوی موسوی لاری وزیر کشور ابلاغ گردید و 48 ساعت به طول انجامید. در این مدت آشوبگران و اراذل و اوباش نقابدار تحت حمایت بعضی از مدعیان اصلاحات، آزادانه هر کاری که دل‎شان می‎خواست انجام دادند از قبیل: دایر کردن پست‎‎های ایست و بازرسی، خلع سلاح بعضی از مأمورین گشت‎‎های انتظامی، ضرب و شتم و مجروح ساختن بسیاری از مردم و پرسنل شریف نیروی انتظامی و...» اما نکته مهم و ظریفی که در نوع مواجهه مقام معظم رهبری با چنین رخداد‎هایی وجود دارد، نگاه دوجانبه ایشان به طرفین واقعه است. رهبر انقلاب همواره بر لزوم برخورد قضایی با خاطیان دو طرف تأکید دارند.



یک کوی دانشگاه دیگر

پس از تشدید رفتار‎های هنجارشکنانه هواداران ميرحسين موسوی و مهدی کروبی - کاندیدا‎های ناکام انتخابات ریاست جمهوری - و روی آوردن آنان به اغتشاش، نظم اجتماعی و امنیتی حاکم بر جامعه جای خود را به ناامنی، تشویش و اضطراب داد و به‎طور طبیعی، فضا برای فرصت‎طلبان مهیا شد. 25 خرداد 1388، گروهی با لباس پلیس و گروهی دیگر با لباس شخصی و عادی به کوی دانشگاه تهران حمله کردند که در این حمله، تعدادی از دانشجویان مجروح و مصدوم شدند.



پروژه کشته‎سازی برای کوی دانشگاه کلید می‎خورد

در ساعات اولیه پس از این رخداد، خبر‎های ضد و نقیضی در رسانه‎‎ها منتشر شد. ابتدا خبر‎هایی با تیتر «کشته‎‎های زیاد» روی خروجی رسانه‎‎ها و شبکه‎‎های ماهواره‎ای قرار گرفت. اندک اندک، رسانه‎‎های بیگانه که این اتفاق را ابزار اهداف خود کرده بودند، مجبور به پایین آوردن آمار کشته‎شدگان شدند. هر ساعتی که می‎گذشت، آمار‎های این رسانه‎‎ها لاغرتر می‎شد تا این‎که در نهایت به 5 کشته رسید.

منابع دانشجویی از کشته‌شدن ۵ دانشجو و بازداشت ۱۰۰ دانشجو در جریان یورش به کوی دانشگاه خبر دادند. اسامی کشته‌شدگان توسط برخی منابع دانشجویی مبینا احترامی، فاطمه براتی، کسری شرفی، کامبیز شعاعی و محسن ایمانی اعلام شد. این منابع دانشجویی مدعی شدند که این افراد بر اثر ضربات متعدد باتوم برقی در ناحیه سر جان باخته‎اند.

روزنامه گاردین چاپ بریتانیا در تاریخ ۱۲ ژوئیه ۲۰۰۹، گزارشی در شرح وقایع حمله پس از انتخابات به کوی دانشگاه تهران منتشر کرد که در آن مدعی شده بودند که پنج نفر با نام‎‎های فاطمه براتی، کسری شرفی، مبینا احترامی، کامبیز شعاعی و محسن ایمانی جان باخته‎اند.



آمار کشته‎‎ها

لاغر و لاغرتر می‎شود

رسانه‎‎ها و شبکه‎‎های ماهواره‎ای خط‎دهنده به جریان سبز‎ها به‎خاطر دروغ بزرگی که در ارائه آمار کشته‎شدگان حادثه کوی دانشگاه گفته بودند به‎ناچار مجبور به عقب‎نشینی شدند. آمار‎ها از «بسیاری» به «یک نفر» رسید! اعلام خبر کشته شدن این یک نفر ماجرا‎های زیادی را به‎دنبال داشت.



معرکه‎گردانی بی‎بی‎سی

بلافاصله فیلمی از این فرد کشته شده از شبکه بی‎بی سی پخش شد و جنجال‎‎ها رنگ تازه‎ای به خود گرفت.

در پی انتشار این فیلم در اینترنت و گوشی‎‎های تلفن همراه، فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ اعلام کرد که سیستم قضایی کشور پی‌گیر این موضوع است و اقدامات لازم را انجام می‎دهد، ضمن این‎که توسط یک تیم کارشناسی صحت و سقم این فیلم در حال بررسی است.

از سوی دیگر، جمعی از استادان و محققان حوزه‌ علمیه‌ قم هم با انتشار بيانيه‌هايي خواستار پی‌گیری‌‎های قاطع قضایی حوادث کوی دانشگاه شدند. کمی بعد، پای مجلسی‎‎ها هم به وسط معرکه باز شد.

کمیته‎ای شش نفره با نام کمیته حقیقت‎یاب به دستور علی لاریجانی در مجلس فعال شد که گویا بلافاصله پس از وقوع حادثه کوی در محل خوابگاه دانشجویان حاضر شده بودند. این کمیته که به ریاست محمدحسن ابوترابی‎فرد تشکیل شده بود بر رسیدگی به حوادث کوی و حمله به برخی مجتمع‎‎های مسکونی چون سبحان تمرکز کرد.

کاظم جلالی یکی از اعضای کمیته حقیقت‎یاب مجلس چند ماه بعد در گفت‎وگو با مهر درباره پخش فیلمی موسوم به کوی دانشگاه در شبکه بی‎بی‎سی تصریح کرد: «در پی پخش این فیلم، هیئت‎رییسه کمیسیون امنیت ملی طی جلسه‎ای با حضور مسئولان مربوطه این موضوع را مورد کنکاش و بررسی قرار داد. در نتیجه بررسی‎‎های کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، آن‎چه که از ناحیه شبکه بی‎بی‎سی به‎عنوان فیلم کوی دانشگاه پخش شد، هیچ مطلب جدیدی اضافه بر آن‎چه که در همان مقطع وقوع به اطلاع افکار عمومی رسیده بود، نداشت.»

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی اضافه کرد: «پخش این فیلم در این مقطع زمانی بعد از حضور شورانگیز مردم ایران در راهپیمایی با شکوه ۹ دی و ۲۲ بهمن و موفقیت‎‎های ملت ایران در بخش‎‎های هوا، فضا و هسته‎ای و دریایی و نیز دستگیری تروریست شرق کشور جهت ایجاد محرک جدید به منظور مهندسی افکار عمومی ملت ایران صورت گرفته است.»

شنیده‎‎های غیررسمی حکایت از این نکته دارد که بر اساس تحقیقات کمیته حقیقت‎یاب، هیچ‎کس در ماجرای حمله به کوی دانشگاه کشته نشده است. از سوی دیگر، سایت دانشگاه تهران هم با صدور اطلاعیه‌اي اعلام کرد که در این ماجرا هیچ دانشجویی کشته نشده است.



رهبر انقلاب: با جنایات صورت گرفته قطعا برخورد می‎شود

رهبر معظم انقلاب در ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ در خطبه‎‎های نماز جمعه در دانشگاه تهران با ابراز تأسف از وقوع رخداد حمله به کوی دانشگاه، تصریح کردند: «کسانی هم به خوابگاه‎‎های دانشجویی حمله کرده و «دانشجویان مومن و حزب اللهی» را هدف قرار داده‌اند در حالی‎که شعار حمایت از رهبری می‌داده‎اند.»

ایشان چندی بعد در دیدار با دانشجویان دانشگاه‎‎های کشور با اشاره به سخنان چند نفر از دانشجویان درباره لزوم برخورد و محاکمه مجرمان پشت پرده حوادث اخیر، خاطرنشان کردند: «در مسائلی با این درجه از اهمیت، نباید با حدس و گمان و براساس شایعه حرکت کرد. دستگاه قضا باید براساس دلایل محکم قضاوت کند و حتی اگر برای بسیاری از شایعات، شواهد و قرینه‎‎هایی وجود داشته باشد، این شواهد نمی‎تواند مبنای قضاوت قرار گیرد.»

رهبر انقلاب تصریح کردند که در حوادث پس از انتخابات، تخلفات و جنایاتی صورت گرفته است که به‎طور قطع با آن‎‎ها برخورد خواهد شد. ایشان با تأکید بر لزوم پرهیز از کار‎های صرفا تبلیغاتی در موضوع برخورد با عاملان کوی دانشگاه و حوادث مشابه افزودند: «کار تبلیغاتی لازم نیست اما از اولین روز‎ها دستور اکید داده شد که ضمن مراقبت و دقت لازم، با این‎گونه مسائل برخورد قاطع شود. در حادثه کوی دانشگاه تخلفات بزرگی انجام شده که پرونده ویژه‎ای برای آن تشکیل شده تا مجرمان بدون توجه به وابستگی سازمانی، به مجازات برسند.»

حضرت آیت‎الله خامنه‎ای با تشکر و تقدیر از خدمات پلیس امنیت، پلیس انتظامی و بسیج خاطرنشان کردند: «این خدمات بزرگ نباید موجب رسیدگی نکردن به برخی جرائم شود و اگر کسی با وابستگی به هرکدام از این سازمان‎ها، تخلف و جرمی مرتکب شده، باید کاملا رسیدگی شود.»



موضع‎گیری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری

دانشجو وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هم در مصاحبه‎ای به مسئله کوی دانشگاه در روز 25 خرداد 1388 اشاره کرد و از پیگیری این «تخلفات» از سوی وزارت علوم از طریق مجلس و قوه قضاییه خبر داد.

زاهدي گفت: «مسئله کوی دانشگاه که رهبر معظم انقلاب هم روی آن تأکید داشتند، باید پیگیری شود و به نتیجه برسد. ما هم از طریق مجلس محترم و قوه قضاییه دنبال آن هستیم. همان‎طور که مسئله کهریزک را دنبال کردند باید موضوع کوی نیز پیگیری و روشن شود. اما این‎جا یک نکته وجود دارد. تخلفی شده است و چند نفر تخلف کرده‎اند که باید به آن رسیدگی شود اما نباید از اصل موضوع منحرف شویم؛ اصل موضوع این است که یک عده آمده بودند نظام را از بین ببرند. یک عده کهریزک و کوی را مطرح کردند تا توطئه براندازی نظام فراموش شود. باید با درایت در این زمینه برخورد کرد.»

دانشجو در واکنش به فیلم پخش شده از بی‌بی‌سی فارسی در مورد کوی دانشگاه نیز گفت که بی‎بی‎سی در طول تاريخ بار‎ها و بار‎ها دشمنی خود را ثابت کرده است پس یک چیز دیگری غیر از آن‎چه اظهار می‎کند در کار است. او سخنان سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی مبنی بر این‎که «فیلم بی‌بی‌سی چیز جدیدی نداشت» را نشانه این دانست که «دست بی‎بی‎سی کاملا رو شده است».



شناسایی مقصران پرونده کوی دانشگاه تهران

محمد دهقان، عضو هیئت‎رییسه مجلس، چندی پس از این واقعه و دستور رهبر انقلاب برای رسیدگی به پرونده عاملان حمله به کوی دانشگاه به ایسنا گفت: «مسائلی که در سال 1388 در کوی دانشگاه اتفاق افتاد، شبیه فاجعه‎ای است که 10 سال پیش یعنی سال 1378 در کوی دانشگاه اتفاق افتاد؛ و اگر آن زمان با عوامل مربوط چه در دولت وقت و چه در نیروی انتظامی یا عناصر موسوم به لباس شخصی برخورد قانونی می‌شد، امروز این مسائل در کوی دانشگاه دوباره اتفاق نمی‌افتاد.»

مرتضی تمدن، استاندار تهران، نیز در آخرین نشست خبری خود در سال 1388 با اعلام این‎که مقصران پرونده کوی دانشگاه تهران شناسایی و اسامی آنان به دستگاه‎‎های امنیتی کشور ارایه شده است گفت: «بر اساس مصوبه شورای تأمین، مسئولیت حفظ آرامش در دانشگاه‎‎ها بر عهده مدیران دانشگاه است.»

وی خاطرنشان کرد که در طول مدت اغتشاشات و ناآرامی در تهران بر اساس مصوبه شورای تأمین، نیرو‎های انتظامی و امنیتی حق ورود به دانشگاه‎‎ها را نداشته و مسئولیت حفظ آرامش در دانشگاه‎‎ها بر عهده مدیران دانشگاه بوده است.



پرونده کماکان در دست بررسی است

همان‎گونه که رهبر انقلاب دستور داده بودند، تعدادی از عوامل حمله به کوی دانشگاه دستگیر شدند و پرونده آنان در دستگاه قضایی در دست بررسی است. بدون شک، افکار عمومی منتظر اقدام سریع و قاطع قوه قضاییه در این خصوص است



کمیته‎ای شش نفره با نام کمیته حقیقت‎یاب به دستور علی لاریجانی در مجلس فعال شد که گویا بلافاصله پس از وقوع حادثه کوی در محل خوابگاه دانشجویان حاضر شده بودند. این کمیته که به ریاست محمدحسن ابوترابی‎فرد تشکیل شده بود بر رسیدگی به حوادث کوی و حمله به برخی مجتمع‎‎های مسکونی چون سبحان تمرکز کرد و نتایج دستاوردهایش را در قالب یک گزارش از حوادث راهپیمایی اعتراضی خیابان آزادی 25 خرداد به‎صورت غیرعلنی به سمع مجلس رساند

كاظم جلالي: در نتیجه بررسی‎‎های کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، آن‎چه که از ناحیه شبکه بی‎بی‎سی به‎عنوان فیلم کوی دانشگاه پخش شد، هیچ مطلب جدیدی اضافه بر آن‎چه که در همان مقطع وقوع به اطلاع افکار عمومی رسیده بود، نداشت