شبکه‎‎های اجتماعی کشور ‎های دهکده جهانی/ امير اسمايلي

وارد صفحه‌ی دریافت پست الکترونیک‌تان می‎شوید. دوستی برای شما دعوت‎نامه‌ي فرستاده تا عضو یک شبکه اجتماعی جدید شوید. گزینه تأیید، موجود در متن را کلیک می‎کنید، سئوالات راجع به اطلاعات شخصی را جواب می‎دهید. عکسی از خودتان یا تصاویر مورد علاقه‎تان را انتخاب می‎کنید و احتمالا بدون توجه به شرایط عضویت، گزینه موافقت را کلیک کرده و... حالا صاحب صفحه‎ای در یک شبکه اجتماعی هستید.

این شبکه، امکانات زیادی را برای شما مهیا کرده است. می‎توانید عکس‌ها، طرح‌ها، تولیدات چندرسانه‎ای و حتی حس‌‎های کوتاه‎مدت و جرقه‎‎های ذهنی و... خود را در آن ثبت کنید تا دوستانی که شما دوستی‎شان را تأیید کرده‎اید، بیایند و با نظر شما موافقت کنند و نظری بدهند. آن‎قدر در این فضا مشغول می‎شوید که شاید متوجه زمان‎‎های طولانی حضور خود در این شبکه‎‎های اجتماعی نشوید.

فرآیند ذکر شده، تصویری ساده از ورود کاربری از میلیون‌‎ها کاربر شبکه‎‎های اجتماعی است. شکلی ساده در ظاهر، اما پیچیده و متفاوت در بطن. آن‎قدر که مسائل و محتوای تولید شده به‎حدی مهم می‎شود که وزیر امور خارجه آمریکا از شبکه‎‎های توییتر و فیس بوک می‎خواهد به‎روز‎رسانی فصلی خود را که همزمان با انتخابات ریاست جمهوری ایران است به تعویق بیندازند تا خللی در ارتباط کاربران با این شبکه‎‎ها به‎وجود نیاید و آن‎‎ها نیز بهره‎برداری مورد نظر خود را از این شبکه‎‎ها انجام دهند.

بحث در ارتباط با شبکه‎‎های اجتماعی گسترده است. متأسفانه در کشور ما آن‎چنان که باید و شاید، به این جریان پرداخته نشده است.‌ با آن‎که کاربران ایرانی شدت علاقه خود را به این مجموعه‎‎ها نشان داده‎اند. زمان زیادی نگذشته که کاربران ایرانی دایما در رتبه‎‎های سوم و چهارم کاربری شبکه اجتماعی اورکات را به‎خود اختصاص می‎دادند و سایت فیس‎بوک قبل از فیلتر شدن شاهد حضور روزافزون کاربران ایرانی بود.

شناخت فرم و ماهیت شبکه‎‎های اجتماعی مجازی نیازمند دقت فراوانی است. بررسی وجوه مثبت مانند رشد مشارکت‎‎های کاربران، ایجاد زمینه تحقیق و بررسی اجتماعی، آگاه شدن از سلائق و علائق کاربران و... وجوه منفی مانند دوری از خانواده، فاصله گرفتن از جهان و فضای فیزیکی، پخش شایعه‎‎های بدون منبع، سوءاستفاده از اطلاعات محرمانه و... کاربران، نیازمند بررسی عمیق و همه‎جانبه است.

بررسی شبکه‎‎های اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، راه را برای برنامه‎ریزی و پیش‎بینی وضعیت آینده اینترنت هموار می‎کند

سهم 10 درصدي هنر و ادبيات در كتاب‌هاي پس از انتخابات / ثمين خواجوي

طبق آماري كه وب‎سايت كتابخانه ملي جمهوري اسلامي در اختيار مخاطبان خود مي‌گذارد، در جريان انتخابات دهمين دوره رياست‎جمهوري و پس از آن، بيش از 30 عنوان كتاب راهي بازار نشر شده و عناويني هم فرصت انتشار نيافته‌اند. 10 عنوان از اين مجموعه، متعلق به دو سازمان فرهنگي ـ پژوهشي يعني مركز اسناد انقلاب اسلامي و نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌هاست كه در همين پرونده، مورد بررسي دقيق‌تر واقع شده‌اند، اما ساير آثار كه شمار آن‎ها به عدد 20 مي‌رسد، از سوي مؤلفان و ناشران به عرصه نشر كشور راه يافته‌اند كه فهرست مختصر و گذرايي از شش عنوان آن‎ها براي مستندسازي موضوع تهيه شده است. اگر در فهرست اصلي تمام كتاب‌هاي انتخاباتي تأمل كنيم، سهم هنرمندان حوزه ادب و هنر را به ازاي هر 10 كتاب، تقريبا يك اثر خواهيم ديد. مجموعه شعرهاي شاعران متعهد انقلاب با عنوان «مسئله 22 خرداد نبود، مسئله 22 بهمن بود»، كاريكاتورهاي مازيار بيژني با عنوان «جنبش سبز مخملي» و كتاب پرفروش «نُهِ ده» نوشته حسين قدياني، سه اثري هستند كه لابه‌لاي كتب سياسي، بررسي‌هاي انتخابات رياست‎جمهوري دهم را طعم و بوي ديگري بخشيده‌اند.

اما فهرست برجسته‌ترين كتاب‌ها:

1. «مسئله 22 خرداد نبود، مسئله 22 بهمن بود» مجموعه‌اي از اشعار شاعران كشور است كه با موضوع بصيرت، آگاهي‌بخشي درباره وقايع پس از انتخابات، حماسه نهم دي و بيست و دوم بهمن سروده شده است. اين مجموعه را شاعراني چون، علي محمد مؤدب و كاظم رستمي با هزينه شخصي خودشان چاپ كرده‌اند. (يادداشت كاظم رستمي را در همين پرونده بخوانيد.)

2. كاريكاتورهاي مازيار بيژني پيرامون فتنه 88 نيز در كتابي با عنوان «جنبش سبز مخملي» به همت مؤسسه فرهنگي خاكريز ايمان و انديشه به چاپ رسيده است. اين كتاب شامل 60 كاريكاتور است. در اين كتاب، دستورات جين شارپ براي راه‌اندازي انقلاب‌هاي رنگين با نگاه به وقايع پس از انتخابات در ايران با زبان كاريكاتور به نقد كشيده شده است.

3. «تحليلي بر انتخابات دهم رياست جمهوري و حوادث پس از آن» نيز كتاب ديگري است كه از سوي مؤسسه پژوهشي مطالعاتي انصارالحسين منتشر شده است و يك كار مقدماتي و اوليه در حوزه تحليل سياسي انتخابات و مسائل بعد از آن به شمار مي‌رود. اين نوشتار شامل شش گفتار است که در دو گفتار ابتدایی، شرايط و اهميت انتخابات دهم بازگو می‎شود.

4. كتاب «دادگاه هشتاد و هشت» نيز با تلاش مؤسسه فرهنگي خبرگزاري فارس به بازار كتاب عرضه شده است. اين كتاب، سند كيفرخواست مردم ايران عليه سران فتنه، ايادي ناآگاه، همراهان داخلي و حاميان خارجي آن‌هاست و در دو جلد به انضمام تصاوير مربوطه، شرح تفصيلي جريان رسيدگي به اتهامات آشوبگران و متهمان حوادث پس از انتخابات را بررسي مي‌كند.

5. در كتاب «شورش اشرافيت بر جمهوريت» نوشته حميدرضا اسماعيلي با نگاهي علمي، حوادث قبل و بعد از انتخابات دهم رياست‎جمهوري، راهبردها و سازماندهي نيروهاي سياسي مورد بررسي قرار گرفته است. اسماعيلي با استفاده از آراء و نظرات عبدالكريم سروش، حسين بشيريه و سعيد حجاريان و راديوها و تلويزيون‌هاي بيگانه، كتاب «شورش اشرافيت بر جمهوريت» را در 9 فصل تدوين كرده است. (روايت خودنوشت نويسنده از انتشار اين كتاب را در همين پرونده بخوانيد.)

6. «جامعه‌شناسي 22 خرداد یا دهمين دوره انتخابات رياست‎جمهوري در آينه واقعيت» نوشته پرويز اميني، عنوان كتاب ديگري است كه تحليل جامعي را از حوادث، تهديدها و فرصت‌هاي يك‌سال گذشته در قالب محتواي جامعه‌شناسي سياسي ارائه مي‌دهد. اين كتاب در پنج فصل كلي «جامعه‌شناسي آراي انتخابات دهم رياست‎جمهوري»، «تقلب؛ جامعه‌شناسي يك واقعيت يا يك دروغ»، «رفتارشناسي گروه‌هاي سياسي در انتخابات دهم»، «براندازي نرم با استفاده از روش‌هاي انقلاب فرهنگي» و «بازخواني مديريت رهبر معظم انقلاب در انتخابات دهم رياست‎جمهوري و حوادث بعد از آن» تنظيم شده و در 260 صفحه توسط انتشارات فرهنگ انديشه به چاپ رسيده است

همه درباره معني اشرافيت مي‌پرسند / حميدرضا اسماعيلي

نوشتن كتاب درباره حوادث پس از انتخابات 88، سئوال كليشه‌اي برنمي‌دارد؛ مانند اين پرسش كه انگيزه و هدف از نگارش آن چه بوده است؟ حوادث پس از انتخابات آن‎قدر مهم بود كه نه تنها تمام سال گذشته را در ايران تحت شعاع قرار داد، بلكه در عرصه بين‌المللي نيز به يكي از مهم‌ترين موضوعات فضاي مجازي از ابتدا تاكنون تبديل شد.

اما مهم‌ترين پرسشي كه بسياري از مخاطبان كتاب از اينجانب داشته‌اند، به‎عنوان كتاب، يعني «شورش اشرافيت»، باز مي‌گردد. بسياري پرسيده‌اند مقصود از اشرافيت در اين نوشته چيست؟

در پاسخ بايد گفت، اشرافيت در اين متن بيش از آن‌كه مفهومي اقتصادي باشد، مفهومي فرهنگي است. در اين‌جا اشرافيت بيش از آن‌كه به فئودال‌ها اشاره داشته باشد به بورژواها نظر دارد. اشرافيت به‎لحاظ ايدئولوژيكي، زاييده طبقات بالاي جامعه است، اما لزوما همه پيروان آن به بالاي شهر تعلق ندارند. گرچه اكثريت به ساكنان مناطق بالا و وسط شهر تهران تعلق دارند، اما در ميان آن‎ها افرادي از جنوب شهر كه تلاش مي‌كنند خود را به اين طبقه پيوند بزنند نيز يافت مي‌شود.

اگر به آشوب‌هاي پس از انتخابات بنگريم، به خوبي معني اين جملات را درك مي‌كنيم. حوادث، رخدادها و آشوب‌ها تنها مناطق شمالي تهران را دربرگرفت و در مناطق ديگر شهر تهران و يا شهرهاي ديگر كشور خبر چنداني نبود. البته برخي تلاش كردند كه به زور، آشوب‌ها را به نواحي ديگر نيز سرايت دهند، اما چون عقبه نداشت، ثمري نبخشيد و اين آتش عاريتي زود خاموش مي‌شد. اين اغتشاشات، ائتلافي بين طبقه متوسط شهري و طبقه سرمايه‌دار بود كه هر دو از يك ايدئولوژي واحد برخوردارند. ايدئولوژي‌اي كه ته‌اش غربزدگي و سكولاريست است. اين ائتلاف كه در اقليت قرار داشت، آراي جمهوريت را نشانه رفته بود. يعني قسمت اعظم طبقه دهقانان، كارگران، خرده بورژواها، خرده فروشان و دوره‌گردها و مستمري بگيران. گرچه در طول انتخابات، جبهه دوم خرداد تلاش كرد در ميان طبقه متوسط شهري و از جمله كارمندان و مهندسان و معلمان بيشترين آراء را به دست آورد، اما در آن‌جا نيز موفق نبود.

در واقع سازماندهي و ايدئولوژي آشوب‌هاي پس از انتخابات به گروه و طبقه‌اي تعلق دارد كه بيشتر زاييده تحولات اقتصادي پس از انقلاب هستند. همان طبقه‌اي كه تا پيش از انتخابات 84 بيشتر مراكز قدرت سياسي و اقتصادي را در دست داشتند و در تحولات جديد، موقعيت خود را در خطر مي‌‌ديدند. طبقه ممتازي كه انتخابات را به چشم پاسكاري توپ قدرت به همديگر مشاهده مي‌‌كردند.

دموكراسي و جمهوريت از نگاه آنان در همين جابه‌جايي‌هاي محدود خلاصه مي‌شد و كسي خارج از آن دايره حق نداشت پا به نهاد رياست جمهوري بگذارد. بنابراين برهم زدن قواعد بازي از سوي اين طبقه، تلاشي نافرجام براي قرباني كردن جمهوريت در پاي اشرافيت بود.

بنابراين، در تبيين اين مباحث بود كه تلاش كردم كتاب «شورش اشرافيت بر جمهوريت» را بنويسم. كتابي كه بتواند زواياي مختلف اين پديده نادر سياسي را به ما بشناساند.

براي انتشار اين كتاب، پيش از اين‌كه با نهاد و ناشري رايزني كنم، برايم سرعت انتشار كتاب اهميت داشت. قصد داشتم كتاب به بيست و سومين نمايشگاه كتاب تهران برسد که رسيد. چون نمايشگاه كتاب تهران، موعد سالانه بازار نشر است و در آن همه ناشران و مؤلفان جمع مي‌شوند. اگر كتابي به نمايشگاه برسد، در طول سال هم مي‌تواند حرفي براي گفتن داشته باشد. البته بعد از اين‎که کتاب از چاپ درآمد و تا اندازه‌اي استقبال شد، برخي از ناشران خواستند كار را با آن‌ها منتشر كنم و اسم آن‌ها هم باشد، اما من هنوز به اين نتيجه نرسيده‌ام. چاپ سوم كتاب تمام شده و الان دنبال چاپ چهارم كتاب هستم. در هر نوبت چاپ هم كتاب با تيراژ 3000 نسخه منتشر شده كه با اين حساب تاكنون 9000 جلد از كتاب به فروش رسيده است.

نگارش اين كتاب براي من حتي پيش از برگزاري انتخابات و روز انتخابات بسيار حساس بود. يك پژوهشگر سياسي هستم و اين حساسيت را درك مي‌كردم. از طرفي فكر نمي‌كردم كه بعد از انتخابات كار به اغتشاش و آشوب كشيده شود. قرار بود كتاب درباره اتفاقات پيش از انتخابات باشد، اما با بروز اغتشاشات، رويكرد ما هم تغيير كرد و نگاه ما بيشتر به اغتشاشات و آشوب‌هاي بعد انتخابات معطوف شد. يعني با رويكردي جامعه‌شناسانه اين موضوع را بررسي كردم كه چرا مردم به آقاي احمدي‌نژاد رأي دادند و چرا آقاي موسوي رأي نياورد.

نگارش اين كتاب از آغاز تا پايان حدود 9 تا 10 ماه طول كشيد و به صورت جدي روي آن كار كردم. براي نگارش فصول مربوط به قبل از انتخابات، از منابع فكري جريان آشوب استفاده كردم؛ از منابع فكري و آثار قلمي افرادي مثل عبدالكريم سروش، سعيد حجاريان و مجتهد شبستري. اما در بخش بعدي كه به حوادث بعد از انتخابات مربوط مي‌شود از رسانه‌هايي مثل راديو، تلويزيون، شبكه‌هاي ماهواره‌اي، سايت‌هاي اينترنتي، روزنامه‌ها و مشاهدات عيني خودم كمك گرفتم. با چنين رويكردي در نهايت، كتاب در 9 فصل تنظيم شد.

در مجموع، عبور از اين فتنه سنگين و پيچيده نياز به مؤلفه‌هايي نظير ايمان، صبر، بصيرت و شجاعت داشت تا در برابر آن‌چه رخ مي‌دهد، بهترين تصميم اتخاذ شود و در اجراي آن ترديدي وجود نداشته باشد و شجاعانه تا رسيدن به نتيجه، بردباري شود. شناخت دقيق و پرداخت مبسوط به شيوه‌هاي رهبري، براي عبور از فتنه در اين نوشتار ممكن نيست، اما مخاطبان را به خواندن کتاب ارجاع مي‌دهم. آن‌جا خواهيد خواند که مهم‌ترين مانع در اين طريق، حجاب زمان است. زماني مي‌توان ابعاد گوناگون اين فتنه و ظرايف رهبري براي اداره كشور را فهم كرد كه دست كم سال‌ها از آن گذشته باشد

در واقع سازماندهي و ايدئولوژي آشوب‌هاي پس از انتخابات به گروه و طبقه‌اي تعلق دارد كه بيشتر زاييده تحولات اقتصادي پس از انقلاب هستند. همان طبقه‌اي كه تا پيش از انتخابات 84 بيشتر مراكز قدرت سياسي و اقتصادي را در دست داشتند و در تحولات جديد، موقعيت خود را در خطر مي‌‌ديدند